Ostatecznie dla należycie zorganizowanego umysłu śmierć to tylko początek nowej wielkiej przygody.

 

MAJ: Matka opuszcza Nuenen. Pozostawione obrazy Vincenta kupuje handlarz starzyzną, który część sprzedaje za bezcen, po dziesięć centymów za sztukę, a pozostałe pali. CZERWIEC: Przeprowadza się z Theo na Rue Lepie na Montmartrze i może sobie tam urządzić atelier. Maluje widoki Paryża w stylu pointylistów. ZIMA: Zaprzyjaźnia się z Gauguinem, który przyjeżdża z Pont-Aven do Paryża. Z powodu trudnego charakteru Vincenta stosunki z Theo, cierpiącym na chorobę nerwową, stają się coraz bardziej napięte. Vincent pisze do siostry, że współżycie jest „prawie nie do zniesienia”. 1887 WIOSNA: Spotyka Bernarda w sklepie z farbami „ojca” Tanguy. Razem pracują w plenerze w Asnieres nad Sekwaną. W dyskusjach z Renuarem i Gauguinem Vincent odmawia uznania impresjonizmu za końcowy etap rozwoju malarstwa. Kupuje w Galerii Bing kolorowe drzeworyty japońskie. Często odwiedza „Cafe du Tambourin” przy Boulevard de Clichy; krótki romans z właścicielką, Agostiną Segatori, byłą modelką Corota i Degasa. Wystawia tam z Bernardem, Gauguinem i ToulouseLautrekiem i dekoruje ściany japońskimi drzeworytami. Grupa zwie się „Peintres du Petit Boulevard” w odróżnieniu od „Peintres du Grand Boulevard” (Monet, Sisley, Pissarro, Degas, Seurat), którzy wystawiają w galerii Thea. LATO: Maluje wiele obrazów techniką pointylizmu. 1888 LUTY: Vincent opuszcza Paryż, gdzie przez dwa lata namalował ponad 200 obrazów, i udaje się do Arles. Jasne światło Południa i ciepło barw pociągają go; przypuszczalnie na decyzję wpłynął Toulousc-Lautrec. MARZEC: Marzy o życiu we wspólnocie artystów, która ma zaradzić ich materialnym troskom. Maluje liczne obrazy kwitnących kwiatów i drzew, które przypominają mu japońskie pejzaże. Na wieść o śmierci Mauve’a poświęca mu obraz. Na paryskim „Salon des Artistes independants” zostają wystawione trzy obrazy van Gogha. MAJ: Wynajmuje za 15 franków miesięcznie prawe skrzydło „żółtego domu” przy Place Lamartine, z czterema pokojami; chce tu urzeczywistnić swe marzenie o komunie artystów. Do czasu urządzenia mieszkania nocuje naprzeciwko w „Cafe de L’Alcazar i jada w kawiarni dworcowej u madame Ginoux. Maluje słynny „Most w Langlois”. CZERWIEC: Po wycieczce do Saintes-Maries-de-la-Mer powstają obrazy z łodziami. Poznaje podporucznika żuawów, Millieta, który bierze u niego lekcje rysunku i towarzyszy mu na spacerach. LIPIEC: Podczas licznych wycieczek do Montmajour koło Arles powstaje wiele pejzaży. Z inspiracji lekturą Lotisa „Madame Chrysantheme” powstaje portret „La Mousme w fotelu”. SIERPIEŃ: Zaprzyjaźnia się z wiejskim listonoszem, Josephem Roulin, którego portretuje. Przez żuawa Millieta Vincent posyła bratu Theo 35 obrazów. Maluje serię słoneczników. WRZESIEŃ: Maluje częściej w plenerze nocą, umocowując świece na rondzie kapelusza i na sztalugach. Poznaje Bocha, belgijskiego poetę i malarza, zaprzyjaźnia się z nim. Wprowadza się do „żółtego domu”. PAŹDZIERNIK: Po wielokrotnych zaproszeniach Vincenta Gauguin przybywa do Arles. Obydwaj żyją i pracują razem. GRUDZIEŃ: Zwiedza z Gauguinem muzeum w Montpellier, gdzie oglądają malowidło Courbeta „Bonjour, Monsieur Courbet”, które inspiruje Gauguina do późniejszego obrazu. Dochodzi do dyskusji, które Vincent określa jako „przesadne napięcie”. Stosunki między nimi ulegają pogorszeniu po dwóch miesiącach wspólnego życia. Według relacji Gauguina, 23 grudnia Vincent zaatakował go brzytwą. Gauguin wybiega z domu i nocuje w gospodzie. Vincent doznaje w nocy ataku choroby umysłowej i obcina sobie dolną część ucha. Owija je w papier gazetowy i zanosi do burdelu w prezencie dla prostytutki Rachel. Policja znajduje go rankiem w łóżku i umieszcza w szpitalu. Gauguin odjeżdża i zawiadamia Thea o stanie brata. Theo przyjeżdża natychmiast do Arles. Podejrzewa się, że przyczyną jego choroby jest epilepsja, alkoholizm i schizofrenia. 1889 STYCZEŃ: Vincent pisze ze szpitala do Thea, że wiedzie mu się lepiej i dołącza też kilka serdecznych słów dla Gauguina. Siódmego powraca do „żółtego domu”; mimo że cierpi na bezsenność pisze uspokajające listy do matki i siostry. Maluje dwa autoportrety z zabandażowanym uchem. LUTY: Z powodu bezsenności i halucynacji ponownie w szpitalu; w międzyczasie w „żółtym domu” wciąż maluje. MARZEC: Mieszkańcy Arles powodują swoją petycją, że Vincent znów zostaje odosobniony w szpitalu. KWIECIEŃ: Odwiedza go Signac, z którym może powrócić do swego domu, w międzyczasie zamkniętego przez policję. Theo poślubia Johannę Bogner, siostrę przyjaciela. Vincent znowu maluje i posyła Theo dwie skrzynie arcydzieł. MAJ: Mimo poprawy, udaje się na własne życzenie do przytułku dla psychicznie chorych Saint-Paul-de-Mausole koło SaintRemy-de-Provence. Theo opłaca dla niego dwa pokoje, jeden z widokiem na ogród jako atelier