R

. Hittmair: W.C. 1931. — S. Jannet: Pioneers in prin-ting. 1958. CAYLUS Annê Claude Philippe (1692-1765), fr. kolekcjoner, teoretyk i mecenas sztuki oraz grafik (dyletant). Jego dorobek obejmuje ponad 3000 akwafort oraz liczne ilustr., m. in. do w³asnych prac archeologicznych. Do najlepszych osi¹gniêæ mo¿na zaliczyæ: Recueil d'antiauites Egyp-tiennes, tirusaues, Gre¹ues, Romaines... (t. 1-7, 1752-1767, opis w³asnej kolekcji), Recueil des pierres grauees... (objaœnienie Mariette'a, 306 ilustr., cenne jest 1 wyd. z ok. 1750), Recueil de peintures anti¹ues, d'apres les dessins colorih de P.S. Bartoli (wspó³praca z Mariettem, wyd. 30 egz.), Numizmata aurea Imperatorum Romanorum... (69 ilustr.), Suites des figu-res inuentees par Watteau..., Recueil de tetes de caractere et de charges... d'apres les dessins de Leonard de Vinci... (opis Ma-riette'a, 1730), Etudes prises dans le bas peuple, ou les Cris de Paris (36 ilustr. wg Bouchardona). H. Cohen: Gnidê de l'amateur de liwes a gravures du XVIIIe s. 1912. CAZIN Herbert Martin (1724-1795), wydawca fr., dzia³alnoœæ rozpocz¹³ od wydawania w Reims kolekcji ma³ych tomików, o estetycznym wygl¹dzie i przewa¿nie erotycznej treœci; seria ta liczy³a 437 wol. odznaczaj¹cych siê starannym drukiem i piêknymi ilustr. Da³a ona pocz¹tek tzw. formatowi Cazin. W 1774 C. przeniós³ swe wydawnictwo do Pary¿a; by³ zwolennikiem encyklopedystów. CECHY I STOWARZYSZENIA DRUKARSKIE zob. ORGANIZACJE — Drukarstwo. CELICHOWSKI Zygmunt (1845-1923), bibliotekarz, wydawca. W 1869 jako sekretarz J. *Dzia³yñskiego obj¹³ w Kórniku bibl. i redakcjê wydawnictwa. Od 1870 sprawowa³ funkcjê dyrektora ^Biblioteki Kórnickiej, której zbiory wydatnie pomno¿y³ (rpsy, stare druki, grafika) i uporz¹dkowa³. W oparciu o wydobyte z zasobów bibliotecznych pierwodruki i rpsy wydawa³ najcenniejsze zabytki literatury i jêzyka poi. Kontynuowa³ wydawnictwo *Acta Tomiciana (t. 9-13, 1876-1915), które rozszerzy³ o nowe materia³y (Teki Górskiego). By³ autorem wielu artyku³ów i rozpraw bibliograficznych i historycznych, uzupe³nia³ Bibliografiê K. *Estreichera. W bibl. wprowadzi³ w³asny schemat uk³adu dzia³owego, a dla katalogów alfabetycznych w³asny wzór kart. Jako dzia³acz oœwiatowy w dobie germanizacji propagowa³ ksi¹¿kê poi. przez *Tow. Czytelni Ludowych. CELOFAN zob. PAPIER — Celofan. CELULOZA zob. MASA CELULOZOWA. CENA KSI¥¯KI, suma pieniêdzy, któr¹ powinien wp³aciæ za ksi¹¿kê jej nabywca. Istnieje kilka rodzajów C.k.: C. detaliczna, czyli katalogowa, asortymentowa, sklepowa („C. brutto"), to C. ustalona dla nabywcy. C. ustala wydawca (nak³adca) we w³asnym zakresie lub w porozumieniu z autorem, jeœli tak stanowi umowa wydawnicza, zw³aszcza w przypadku, gdy *honorarium ustalone jest w procentach C.k. i wyp³acane jest w miarê sprzeda¿y. Umowa wyd. ustala równie¿ zwykle tryb zmiany C.k. Konwencja o prawie autorskim przyznaje równie¿ tzw. prawo pierwokupu — nabycia ca³ego nak³adu lub jego czêœci po proponowanej przez wydawcê nowej obni¿onej C, a przy zniesieniu C. —- wg wartoœci makulatury. W Polsce od 1955 obowi¹zuj¹ przepisy uprawniaj¹ce wydawcê do ustalenia i zmiany C.k. bez obowi¹zku porozumiewania siê z autorem i uzyskiwania jego zgody. W razie obni¿enia lub zniesienia ustalonej C. katalogowej wydawca zobowi¹zany jest odkupiæ od ksiêgarza w okreœlonym terminie egzemplarze ksi¹¿ki nabyte przez ksiêgarza po cenie dawnej, przed og³oszeniem o zmianie C. W ksiêgarstwie kapitalistycznym C.k. ustala siê tak, by po odliczeniu rabatu ksiêgarza i hurtu ksiêgarskiego wp³yw ze sprzeda¿y pokry³ koszty w³asne wydawcy i zapewni³ mu dochód. Przewiduj¹c mo¿liwoœæ sprzeda¿y tylko czêœci nak³adu wydawca kapitalistyczny zabiega o to, by wp³yw ze sprzeda¿y tej czêœci nak³adu, której zbyt wydaje siê pewny (tzw. Deckungsauflage), pokry³ przynajmniej koszty wydania. Poniewa¿ produkcja ksi¹¿ek w ustroju kapitalistycznym nastawiona jest przede wszystkim na osi¹gniêcie maksymalnego zysku, C. detaliczna ustalana jest w zasadzie tylko pod tym k¹tem widzenia, co po- 371 372 woduje, ¿e w krajach kapitalistycznych ksi¹¿ki okreœlonego typu porównane z ich odpowiednikami w krajach socjalistycznych s¹ znacznie dro¿sze. — C. hurtowa lub C. zakupu („C. netto") jest toC.,po której asortymentysta kupuje towar u wydawcy, czyli C. detaliczna pomniejszona o rabat, wynosz¹cy 25-40%. — C. subskrypcyjna to znana od XVII w. C. ustalana przez wydawcê przed przyst¹pieniem do publikacji dzie³a oraz pobierana przezeñ od reflektantów zg³aszaj¹cych siê w wyniku og³oszenia *subskrypcji (przedp³aty) na to dzie³o. Jest ona C. przejœciow¹, z regu³y ni¿sz¹ od C. w sprzeda¿y normalnej. Dla czêœci nak³adu nie objêtej subskrypcj¹ stosuje siê zwyk³¹ C. detaliczn¹. — C. antykwaryczna to C. ksi¹¿ek wyczerpanych i u¿ywanych, sprzedawanych w zasadzie w ksiêgarniach antykwarycznych (*antykwariatach). Nie jest ona normowana, lecz zale¿y od popytu i poda¿y, od rzadkoœci ksi¹¿ki i stanu jej zachowania. C. wartoœciowszych ksi¹¿ek antykwarycznych podaj¹ *katalogi firm i literatura fachowa (np. niem. „Jahrbuch der Auktion-preise", ang. „Book Auction Record", „American Book Prices Current"). W Polsce C.k. antykwarycznej wydanej po ostatniej wojnie nie mo¿e byæ w ci¹gu trzech lat od wyd. ksi¹¿ki podwy¿szona w stosunku do jej C. katalogowej. Inne rozró¿nienia C.k.: orientacyjna (przybli¿ona, podawana przed ukazaniem siê ksi¹¿ki w sprzeda¿y); C. rynkowa; C. sprzeda¿y (faktyczna C. sprzeda¿y, C. nabycia przez klienta); C. w³asna (skalkulowana na podstawie kosztów w³asnych produkcji, ³¹cznie z admi-nistracyjno-handlowymi); C. wywo³awcza (od której zaczyna siê licytacja ksi¹¿ki na *aukcji) i licytacyjna (koñcowa C. na aukcji); C. zni¿ona (ni¿sza od C. katalogowej). — C. sta³a to ustalona przez wydawcê C. detaliczna, od której odstêpstwa dopuszczalne s¹ tylko w nielicznych zastrze¿onych wypadkach (rabat autorski, zakup kilku egz. jednego dzie³a, wiêksze zakupy du¿ych bibl. i in.). Walka o C. sta³¹ jest jednym z centralnych problemów ksiêgarstwa kapitalistycznego. Du¿¹ rolê odegra³y tu zw³aszcza zwi¹zki ksiêgarskie. C. sta³a najpóŸniej zaczê³a przyjmowaæ siê w Anglii (koniec XIX w.), a zw³aszcza w USA (po drugiej wojnie œwiatowej). W Polsce do 1815 C.k. by³y z natury rzeczy bardzo wysokie. Odnosi siê to przede wszystkim do ksi¹¿ek rêkopiœmiennych. Do kosztów rzeczowych (amortyzacja, C