Rabin (hebr...

rabi, "mój mistrz") - uczony w Piœmie, posiada- ; j¹cy pozwolenie (smicha) na nauczanie i orzekanie w kwestiach prawa i rytua³u ¿ydowskiego; rabi to tak¿e tytu³ grzecznoœ- ciowy, odnosz¹cy siê do nauczycieli lub innych powa¿anych cz³onków gminy; w œrodowisku chasydzkim odpowiednikiem by³o okreœlenie "rebe lub "reb". ' Responsa (hebr. szeelot u-teszuwot, "pytania i odpowiedzi") - zbiory odpowiedzi na konkretne zapytania kierowane do autorytetów rabinicznych, najczêœciej dotycz¹ce ¿ydowskiego rytua³u i prawa. Sanchedryn (grec. "zgromadzenie") - najwy¿sza rada religijna, sk³adaj¹ca siê z 71 cz³onków z siedzib¹ w Œwi¹tyni Jerozolimskiej. Sandak (grec.) - opiekun obrzezywanego, osoba, która trzyma dziecko podczas obrzezania. Sefardyjczycy - termin odnosz¹cy siê do ¯ydów wypêdzonych z Hiszpanii (hebr. sefarad-Hiszpania) i Portugalii, w póŸniejszych czasach osiedlaj¹cych siê w Holandii, na po³udniu Europy oraz na Bliskim Wschodzie. W ¿yciu codziennym Sefardyjczycy pos³ugiwali siê g³ównie jêzykiem ladino. Ró¿ni¹ siê od Asz- kenazyjczyków tak¿e nieco odmiennym rytua³em. Ich gminy znajduj¹ siê obecnie m.in. w Izraelu i Ameryce Po³udniowej. Seder (hebr. "porz¹dek") - rytualny posi³ek spo¿ywany w domu podczas pierwszego wieczoru œwiêta Pesach. Sefer Tora (hebr. "zwój Tory") - zwój z hebrajskim tekstem Piêcioksiêgu, nazywany te¿ roda³ami Tory. Sidur (hebr. "uporz¹dkowanie") = modlitewnik zawieraj¹cy pe³ny zbiór modlitw codziennych i szabatowych, odmawianych zarówno w synagodze, jak i w domu. Simchat Tora (hebr. "radoœæ Tory") - ceremonia zwi¹zana z zakoñczeniem rocznego cyklu czytania Tory. slicha (hebr. przebaczenie") - rodzaj modlitwy wyra¿aj¹cej proœbê o odpuszczenie grzechów. Smicha (hebr. "nak³adanie") - pozwolenie na nauczanie i orzeka- nie w kwestiach prawa ¿ydowskiego wydawane uczniowi przez mistrza. Sofer (hebr. "pisarz") - przepisywacz Tory, wypisuj¹cy te¿ mezuzy, tefiliny, gety i ketuby. Su(k)ka (hebr. "przybytek") - kuczka, sza³as budowany na œwiêto Sukot. Spo¿ywa siê w nim posi³ki podczas trwania œwiêta. Szacharit (hebr. "œwit") - codzienne mod³y poranne, odmawiane po nastaniu œwitu, odpowiednik ofiary porannej (tamic~ sk³adanej niegdyœ w Œwi¹tyni Jerozolimskiej; odmawiaj¹c szacharit w dni powszednie zak³ada siê talit i tefilin. Szacharit to najd³u¿sze z mod³ów dziennych, sk³ada siê z: b³ogos³awieñstw, psalmów, Szma, hymnów z Amid¹ i Kadiszu. W poniedzia³ki i czwartki w trakcie nabo¿eñstwa czyta siê tak¿e fragmenty Tory; przed szacharit nie wolno nic jeœæ. Szalom alejchem (hebr. "pokój wam") - tradycyjne pozdrowie- nie, zazwyczaj skracane do s³owa "szalom". Tak¿e pocz¹tkowe s³owa hymnu odmawianego po powrocie z synagogi w pi¹tek wieczorem. Szalosz regalim (hebr. "trzy œwiêta piesze") - trzy œwiêta pielg- rzymie: Pesach, Szawuot i Sukot. Szames (od hebr. szamasz, "woŸny") - pos³ugacz s¹dowy lub synagogalny, pe³ni¹cy funkcje pomocnicze, do którego zadañ nale¿a³o przede wszystkim utrzymywanie synagogi w czystoœci, porz¹dkowanie modlitewników, przygotowanie zwojów Tory, pomaganie rabinowi i kantorowi w ich obowi¹zkach. Szas - termin utworzony z pocz¹tkowych liter hebrajskiego wyra¿enia "szisza sidre (Miszna) " - szeœæ porz¹dków (Miszny), stosowany od XVI w. na oznaczenie ca³ego Talmudu, kiedy to cenzura katolicka zabroni³a u¿ywania s³owa Talmud. Szechita (hebr. "ubój") - rytualny ubój zwierz¹t i ptaków, których miêso dopuszczone jest do spo¿ycia. SZhina (hebr. "zamieszkanie") - Bo¯a OBECNOœæ lub immanencja Boga. Okreœlenia tego czêsto u¿ywa siê po prostu jako synonimu Boga. Szir ha-szirim (hebr. "pieœñ nad pieœniami") - ksiêga biblijna, wed³ug tradycji napisana przez króla Salomona w formie cyklu wierszy mi³osnych. Przyjê³o siê powszechnie uwa¿aæ j¹ za alegoriê mi³oœci miêdzy Bogiem a ludem Izraela. Sziwa (hebr. "siedem") - siedmiodniowa ¿a³oba po bliskim krewnym. Szma (hebr. "s³uchaj") -jedna z najwa¿niejszych modlitw ¿ydow- skich. Jej pierwszy werset brzmi: "S³uchaj Izraelu! Pan jest Bogiem naszym, Pan jest jeden!" Szofar (hebr. "róg") - starodawny instrument dêty, który w Rosz ha-Szana budzi³ ludzi z drzemki duchowej i wzywa³ do pokuty. Szofar najczêœciej wykonany jest z baraniego rogu na pami¹tkê barana z³o¿onego w ofierze zamiast Izaaka. Sztet³ (jid. "ma³e miasteczkO") - ma³a, prowincjonalna gmina ¿ydowska w przedwojennej wschodniej Europie. Sztrajml (jid.) - lisiura, mêska czapa, obecnie noszona przez chasydów w Szabat i œwiêta