Ostatecznie dla należycie zorganizowanego umysłu śmierć to tylko początek nowej wielkiej przygody.

 

Faktura powie[ci byBa porównywana przez MykoB Zerowa do scenariusza filmowego. Wybitny ukraiDski krytyk nazwaB j  kinoscenariuszem". Do momentu pojawienia si maszyny akcja zmierza w jedn tylko stron - poszukiwania zaginionej  koronki Zygfryda". FabuBa, daleka od 90 BOGUSAAW BAKUAA typowej europejskiej powie[ci fantastycznej, jest bliska ludowej ba[ni: król biznesu zakochany w ksi|niczce, która z kolei kocha syna lokaja Rudolfa Sztora. To przypomina parodi bulwarowego romansu. FabuBa niewiele obchodziBa autora, tak samo jak i fantastyczno[. To byBy chwyty pod publiczno[. Ale kiedy pisarz dociera do jdra sprawy, to znaczy spoBecznych i mentalnych problemów zwizanych z pojawieniem si maszyny sBonecznej, zaczyna si prawdziwa powie[ i prawdziwa walka idei. Z kolei kontekst technologiczny potrzebny byB autorowi do podtrzymania warunków opisywanego przezeD eksperymentu spoBecznego. Powie[ ta jest antyutopi czyli utopi satyryczn, cz[ciowo jest tak|e utopi czarn i utopi tradycyjn. W tym sensie wydaje si bliska utworowi Brunona JasieDskiego Pal Pary| (1927). 3. Trzy perspektywy Opowie[ ukraiDskiego pisarza jest ostr krytyk zachodniego systemu politycznego i jednocze[nie ostrze|eniem przed naiwn wiar w obietnice socjalizmu, aczkolwiek utwór koDczy si wizj upadku kapitalizmu i niejasnym obrazem zwycistwa ludu unoszcego na ramionach wynalazc. WBadze niemieckie zabroniBy jej rozpowszechniania w latach 30., podobnie jak francuskie Pal Pary| JasieDskiego. W tym samym okresie utwór Wynnyczenki masowo drukowano w Zwizku Sowieckim. Po II wojnie caBkowicie wykre[lono go z historii ukraiDskiej literatury. Chcc bli|ej przedstawi pewne cechy dyskursu utopistycznego w powie[ci Wynnyczenki umieszcz j w trzech perspektywach, wa|nych dla historii gatunku zwBaszcza w pierwszej poBowie XX wieku. Bdzie to, po pierwsze, perspektywa katastrofizmu kulturowego; po drugie, perspektywa prometeistyczna oraz perspektywa  nowego wspaniaBego [wiata". Ka|da z tych perspektyw posiada swój antywzór ukryty w powie[ci. To znaczy katastrofizmowi sprzeciwia si wiara w pozytywne efekty ewolucji [wiata, indywidualnemu wyczynowi nowoczesnego Prometeusza zaprzecza przekonanie o celowo[ci kolektywnego rozwoju, i po trzecie, gwaBtowno[ tego| spoBecznego rozwoju odsBania jego wewntrzne sprzeczno[ci (liczne alienacje i anihilacje). W tym sensie utwór Wynnyczenki, sam w sobie intertekstualna hybryda, jest gBboko zdialogizowany, wewntrznie polemiczny. Maszyna sBoneczna WoBodymyra Wynnyczenki na tle literackiej utopii 91 4. Katastrofizm kulturowy i historiozoficzny Katastrofizm jest cech wielu utworów nale|cych do gatunku utopii XX wieku. Wynika z przekonania, |e [wiat rozwija si drog przeBomów bdz rewolucji, a wic |e stare formy spoBeczne, ekonomiczne, polityczne, mimo nierzadko gwaBtownego oporu, musz zgin. Znajdujcy si pod silnym wra|eniem sowieckiej rewolucji polscy, rosyjscy, czescy pisarze wielokrotnie nawizywali do tej my[li, bliskiej Wynny-czence. Proces katastrofy przedstawiaB w swojej twórczo[ci dramatopi-sarz i prozaik StanisBaw Ignacy Witkiewicz, znajcy rewolucj bolszewick z autopsji