Ostatecznie dla należycie zorganizowanego umysłu śmierć to tylko początek nowej wielkiej przygody.
Jana Fiałka76. Nasilenie antagonizmów etnicznych oraz niezadowolenie z systemu rządzenia w Austrii skłoniły władze do zmiany ordynacji wyborczej do parlamentu wiedeńskiego oraz do sejmów krajowych. Projekt ustawy o reformie wyborczej przewidywał czteroprzymiotni-kowe prawo wyborcze dla dorosłych mężczyzn w wieku powyżej dwudziestu czterech lat, pod warunkiem jednorocznego zamieszkiwania w danej gminie. Deklarację w tej sprawie, przygotowaną przez premiera Paula von Gautscha, zaakceptował cesarz Franciszek Józef. Zdominowane przez narodowych demokratów i konserwatystów Koło Polskie wystąpiło przeciw proponowanym zmianom w obawie przed utratą dotychczasowej przewagi nad Ukraińcami w życiu społeczno-politycznym Galicji Wschodniej. Posłowie ukraińscy zabiegali o powołanie ukraińskiej wyższej uczelni. Ukraińscy narodowi demokraci zwołali 25 grudnia 1905 r. do Lwowa Zebranie Ludowe (Narodny Zjizd) i Radę Ludową (Narodna Rada) w celu wysłania deputacji do cesarza i premiera rządu z postulatami galicyjskich Ukraińców. Delegację w składzie: ks. abp metropolita A. Szep-tycki, ks. bp K. Czechowicz, ks. bp G. Chomyszyn oraz J. Romanczuk przyjął cesarz Franciszek Józef I 22 stycznia 1906 r. W imieniu delegacji przemówił metropolita Szeptycki: Zjawiamy się więc dziś w imieniu narodu ruskiego przed Waszą Cesarsko-Królewsko-Apostolską Mością, aby u stóp tronu przedłożyć najpoddańszą prosię, aby Galicja, a szczególnie Galicja Wschodnia, i naród ruski co do bezpośredniości wyborów równego doznał traktowania z innymi krajami, aby przy rozdziale mandatów został uwzględniony odpowiednio do wielkości kraju i ilości mieszkańców, przez co umożliwiono by poprawę obecnych niezupełnie przyjacielskich stosunków między obu Galicję zamieszkującymi narodami. W odpowiedzi cesarz potwierdził obietnicę premiera Gautscha, ale wspomniał także o ukraińskich demonstracjach w Galicji Wschodniej. Odbywały się one na mocy decyzji Narodnego Komitetu, Narodnego Zjizdu i Narodnej Rady z grudnia 1905 r. Już w styczniu 1906 r. odbyło się kilkaset demonstracji i wieców w miasteczkach i wsiach Galicji Wschodniej. Ze względu na zbieżność celów ukraińskich narodowców i socjalistów na wiecach występowali mówcy z UNDP, USDP, PPSD i URPR77. Przeprowadzone w maju 1907 r. wybory do Sejmu Krajowego przyniosły Ukraińcom 27 mandatów poselskich. W dziesięciu okręgach mieszanych pod względem narodowym 76 J. Faryś, A. Wątor, Edward Dubanowicz 1881-1943. Biografia polityczna, Szczecin 1994, s. 21,22. 77 Tamże, s. 188, 189. '9C6I ¦6LZ -s 'az 'I86T 6i 8i -odpo pphzp zbio 3iAvpxiqo3[zs av BMjsdaisn zszidod oAą bjSoui BpiuSfeiso ra z epo§n BMorosśz^ ¦oSaMOporeu mptu o§ap[surex5[ti op ui/Cuoimbjsbu oSojm - bavjsubiiii -3iz o§9p[sp{otpSoiupoqosM psśzo fouzoBuz uiojuBjuazajdsj - uio^ppoj "mz; i rao^apua ŚIS {BIA\B}SMID3Zjd qop[Spd MPIUUOJJS 3[O|q oSappOJOcf Bfozjpuy BJ[IUJS9IUIBU 0§9M0U ifo -BJldSUI Z KUOZJOMJJ^ •,80§3A\0pnq BMptUUOflS oSappiOJ ZaiUMOJ 9JB 'MCJBJ^OlUap O5[^J ara Bnre5[sXzod po 0{bz3j[bz 'rapjsuapaiM aizpfezj i apuaraB^JBd m afo^zod 5is aofezoi{ uiojs 'mpiuuojjs ¦„gOfefpod fef Bqazx) i B5Qba\ aizpj '^Mora foupBZ gJią szora ara aotrepis o sz '3iuzbj^a\ BzpiaiMjs qop(SuiBX5[n Modojijo araifos m sbz 5is 3iuBAVoqoB2 ¦Modopjo i oiifA b 'ogapjspd npoiBU o§9{B0 sjb 'ĄqDBps raasaja^ui o^Ą jsaf ara 'fefBpBisod AnBpj uib} ap[Bf 'Jqop qop[isXzsA\ i forapo^os^ ifotiBO araBULCzjjn zapazid y nj(qojBd rapts -pd bu Xzouo5[s sra Azo 'anrejAd aznp jsaf 'Mousd nop^aiA^ po obCbuAzobz lopnziA/A bjis afnq -ojds ara vpi Azo 'araiOMOjąop o§aj oiqoaz bo^dsz ara 5[Bf b 'ijsaruAM AipBq AosAzs/a uibj ais Aq oijnf aiMod ara Xzo b 'ubs bz XoiniBzsqo - jimoui - sizg "Biua{sAiii op apiM zapazjd obmbp oj -Brsnui nmfas biojbmjo uaizppazjd m sbu op aireizpaiA\odAM Bqom[BjĄ[ B(sod araazopBiMso „ ubs bz fesora^M sbz ais tuibs 'Asbj i araiaiz BirejqBZ xaooumn[[\ fezpBppo AoBpj ApBSBZ faj js^u w b 'BpsoasBfM oSaf jsaf oo 'oj {biui aizpaq pareu XpzB5j XpS 'SBZouajM oj{|X} okIbjsbu azora Bp -o§z -MOOMopB^sazid ippMS bu pBMOOBid miKuozsnmz 'raiB5[rapAvara ipi HRO-iz 'araiaiz 'X uoMp app,sXzsA\ ap 'osoujom ojqXj ara uioouib:d[q i{BjqBZ Adbpj sbzo uaj zazjy •i 'nsBzo oSaj op bauj i oSapnai^w BzaaranzE^ b[ojj[ BiuBAvouBd bz azozsaf ais jbzobz ^aiM po BfnpBjsazid i feiqau§ p[suiBX5{n poreu rao z/(pg 'ajoSo m raiBJfBpcj z ajB uiAuzoraiouo5[a ap bu raip(siod nuzais5[ i rareuBd z oj^A} ara pranqoBaod bCbui Bfsod o§ap[surej?[n (u g06l z) z idsou|o§9zozs m fezopBiMS qop[surei5[n-o?[spd qoB3[unsojs a\ npdi •8iUI3UIJBpUBZ UlXireA\0łXj3UI3 X I ra3UIUBniI3IZ I 'UlAM0fBI5[ uiapjrapazjn \ 'uisid naBJOjjppaj 3 'qoiup9js {05[zs rarejosajojd 17 'nj3jXsj3Miun iuibjossj -ojd 1 'iui^A\opfes lureopBi 1 'raiXuAs.oqonp p 'raiBjB5[0MpB o\JLą §f ( 3IU qop[spnu \\ovS§iąo ^ -uioDuiBi^n i\ b 'iMOjpioj jpBd^zid jBpirera \ ppjs psouptq B§BAvazid z qoB§9i5[o ^w -uip[suiBx>(n uiojBp/{puB5[ ox 1 (rap[surej>[n raos -o{§ pfżizp) uiXuzoXjsiuofXs uiojepipuB^ 3 'rapsod raojBpXpuB3[ ofpBd^zid MOjspirera € I SOJUSZE Polityka Wiednia i władz w autonomicznej Galicji. Zasada divide et impera w... 197 I < dzięki gło- sci ukraiń- kandydaci 6w Ukraiń- rymi, 2 pro-zednikiem ;gólności aego posła icznym, cisk ten leniając ; dwory, ów. Zgo-scią, a w za San79. musia-de jutro, nie spró-na pol-Polacy wiedniej obsadzie stanowisk w administracji terenowej. Ukraińcy nie uzyskali natomiast zgody na otwarcie postulowanego od dawna własnego uniwersytetu. W trakcie wyborów sejmowych w lutym 1908 r. namiestnik Galicji poprzez działania administracji terenowej udzielił poparcia konkurującym z ukraińskimi narodowcami moskalofilom, dzięki czemu zdobyli oni aż 10 mandatów. Za taki wynik wyborów osłabiona UNDP winą obarczyła Potockiego. W prasie ukraińskiej rozpętała się ostra nagonka skierowana przeciwko namiestnikowi. W tej sytuacji złożył rezygnację, która nie została przyjęta. Postanowił więc choćby częściowo naprawić fatalny błąd popełniony wobec działaczy UNDP i zaproponował im wznowienie układów. Krok ten był jednak spóźniony82. Społeczność ukraińska, domagając się dalszego zwiększenia udziału w życiu kraju, upatrywała przeszkodę w realizacji własnych aspiracji w dominującej roli Polaków w gospodarce i administracji Galicji. Namiestnik Galicji hr. Andrzej Potocki usiłował storpedować w Wiedniu starania Ukraińców o uzyskanie wyższej uczelni w języku ojczystym, motywując negatywną opinię brakiem „ruskich" kadr naukowych. Wiele twórczych inicjatyw politycznych podejmował w dziedzinie kultury metropolita Andrzej Szeptycki, zakładając fundację dla placówek oświatowych, a zwłaszcza dla Ukraińskiego Muzeum Narodowego we Lwowie