P

B³oñski natomiast, bior¹c pod uwagê zainteresowania dzieci prac¹ twórcz¹, zapozna³ je z narzêdziami i warsztatami pracy produkcyjnej. Wyniesione st¹d formy pracy i obserwacje wyko-rzystywane by³y do zajêæ w przedszkolu. Tak¿e praca w ogrodzie, sadzie, hodowla zwierz¹t i roœlin, zajêcia gospodarcze, czynnoœci samoobs³ugowe oraz gromadzenie jak najwiêcej doœwiadczeñ w ró¿nych warunkach i sytuacjach, w³¹czone zosta³y do typowych form zajêæ ruchowych stosowanych przez P. B³oñskiego zgodnie z jego ide¹ politechnizacji przedszkola, i szko³y. Jego zdaniem wychowawczyni nie powinna kierowaæ czynnoœciami dziecka, lecz obserwowaæ je i wysuwaæ wnioski oraz w³¹czaæ siê do tych czynnoœci na zasadzie partnerstwa. Podkreœlenie roli zabawy w wychowaniu dzieci wynika³o z pogl¹du P. B³oñskiego, i¿ zabawa nie jest bezcelowym traceniem czasu, lecz wa¿nym procesem gromadzenia doœwiadczeñ. Zaprezentowane tu kierunki, wyros³e na gruncie szko³y pracy"wyp³ywaj¹ niew¹tpliwie z za³o¿eñ pajdocentrycznych i dlatego zbyt jednostronnie ujmuj¹ proces wychowania w okresie przedszkolnym. Niemniej wnios³y one wiele pozytywnych elementów 2-Wychowanie fizyczne. do rozwoju i modernizacji praktyki pedagogicznej w placówkach wychowania przedszkolnego. W treœciach, œrodkach i metodach wychowawczych i dydaktycznych przedszkoli zarysowa³a siê jv¿ w XIX wieku dwoistoœæ zdeterminowana zamo¿noœci¹ rodziców. Proletariat musia³ zadowoliæ siê ochronkami, organizowanymi z regu³y w bardzo prymitywnych warunkach. Dawa³y one dzieciom jedynie dach nad g³ow¹, proste, podstawowe do¿ywianie oraz tego typu opiekê, która polega³a na czuwaniu, aby dziecku nic z³ego siê nie sta³o. Grupy dzieciêce by³y du¿e, a zajêcia ogranicza³y siê do umoralniaj¹cych pogadanek, nudnych korowodów i œpiewania piosenek. Satomiastrodzice zamo¿ni oddawali swe dzieci do przedszkoli prywatnych, w których prowadzono zajêcia metod¹ Proebla z pewnymi elementarni zaczerpniêtymi od Montessori i sióstr Agazzi. W okresie miêdzywojenmym, obfituj¹cym w nowe pomys³y, koncepcje i trendy, zaczê³y przenikaæ do przedszkoli prywatnych, wyznaniowych i pañstwowych nowe melody wychowania fizycznego, jak np.metoda opowieœci ruchowych Josefa Gotfryda T hu lin a, metoda ¿aba-wowo-naœladowcza Klin F a I k, a w znacznie mniejszej mierze metoda zadañ otwartych. W Polsce du¿¹ popularnoœæ w szkole i przedszkolu zdoby³a metoda bezpoœredniej celowoœci ruchu (zadaniowa) Romualda O zy¿ ews ki e go. Nowe trendy w gimnastyce, wypracowane g³ównie przez kontynuatorów szwedzkiej gimmastykii lingowskiej, wnios³y wiele elementów wzbogacaj¹cych repertuar æwiczeñ oraz zbli¿aj¹cych podejmowan¹ dzia³alnoœæ ruchow¹ do potrzeb rozwojowych i cech rozwoju psychofizycznego dziecka. Konstruowano ró¿ne przyrz¹dy pozwalaj¹ce rozwijaæ swobodn¹ dzia³alnoœæ dziecka, wprowadzono drobne przybory jak:woreczki, pi³eczki, kr¹¿ki, obrêcze, laski gimnastyczne, maczugi, skakanki, chor¹giewki, pude³ka od zapa³ek, itp., które uatrakcyjni³y æwiczenia i implikowa³y stosowanie ró¿nych zadañ ruchowych na miarê mo¿liwoœci sprawnoœciowych dziecka. Wprowadzano coraz czêœciej do æwiczeñ ruchowych muzykê b¹dŸ instrumenty perkusyjne, zabawy rytmiczne i tañce, a tak¿e zaczêto tworzyæ zespo³y gimnastyki rytmicznej i korekcyjnej. Rozwija³a siê i gêstnia³a sieæ ogródków zabaw i rekreacji dzieciêcej. W Polsce ogródki jordanowskie oraz sto³eczne ogrody Raga odegra³y swoj¹ chlubn¹ rolê w propagowaniu nowoczesnych form pracy 18. z dzieckiem. Coraz wyraŸniej i mocniej wkracza³y do wychowania przedszkolnego sportowe formy dzia³alnioœci ruchowej oparte na wspó³zawodnictwie i opanowywaniu podstawowych elementów techniki ruchu sportowego. Symptomem nowoczesnoœci w tym dziale wychowania jest podniesienie rangi wychowania zdrowotnego i to tak dalece, i¿ higieniczna-zdrowotny aspekt sta³ siê motywem przewodnim w treœci progtamu wychowania w przedszkolu. Ostatnie dziesiêciolecia przynios³y te¿ wiele pomys³ów i koncepcji zmierzaj¹cych do rozwijania twórczych zdolnoœci dzieci, do pog³êbiania wra¿liwoœci uczuciowej i nabywania doœwiadczeñ, a z drugiej strony-do pilnej obserwacji i odtwarzania ruchów uprzednio zademonstrowanych. Przedstawicielami pierwszego kierunku s¹ Rudolf'Laban i Karl Orff, zaœ drugiego Liselott Diemm. Pierwsi dwaj pionierzy nowoczesnego kierunku w gimnastyce przyjêli stanowisko Karla G a ul h o ter a i Margaret S trel che r (austriackich reformatorów gimniastyki) wyra¿aj¹ce siê w zasadzie, ¿e w wychowaniu fizycznym nie chodzi o to, czegoœmy siê nauczyli, lecz-jakimi siê stajemy. Z tej zasady wywodz¹ siê mocne tendencje do eksperymentowania, doœwiadczania, improwizacji ruchowej, rozwijania inwencji twórczej w dzia³alnoœci indywidualnej, z partnerem i w grupach, z zastosowaniem muzyki czy te¿ instruumentów perkusyjnych lub bez ich stosowania, z przyborem lub bez, z wprowadzaniem ciekawie skonstruowanych przyrz¹dów implikuj¹cych wielostronne mo¿liwoœci ruchowe, z wykorzystaniem obiektów, przeszkód i przedmiotów znajduj¹cych siê w terenie itp. L. Diemm zalicza wiek przedszkolny oraz dwa pierwsze lata nauki szkolnej do pierwszej fazy nauczania ruchu (fazy prymitywnego nauczania) odpowiadaj¹cej na pytanie Wer kann? (Kto potrafi...to zrobiæ)