Ostatecznie dla należycie zorganizowanego umysłu śmierć to tylko początek nowej wielkiej przygody.
in. zwiększenie tamtejszego rynku i liczby ludności o ok. 30%, przy wzroście potencjału produkcyjnego jedynie o ok. 8%. Rząd federalny zdecydował się zniwelować tę różnicę m.in. w drodze transferu środków finansowych do nowych krajów federacji. Stworzony został cały pakiet regulacji prawnych, których realizacja miała na celu finansowe wspieranie transformacji. Środki na to zapewniły m.in. Fundusz Jedność Niemiecka, Urząd Powierniczy udzielający gwarancji kredytowych i Fundusz Majątkowy ERP utworzony jeszcze w okresie realizacji planu Marshal- 3 Po uprzednim wprowadzeniu zmian w dotychczasowej ustawie wyborczej, ważnych jednak tylko w wyborach z 2 grudnia 1990 r., na terytorium RFN obowiązywały dwie odrębne klauzule 5% dla Niemiec Zachodnich i Wschodnich. Kraje Europy Zachodniej 661 la ze środków pochodzących ze sprzedaży dostaw amerykańskich. Wielkość środków finansowych przekazanych do nowych krajów federacji w latach 1991-1995 osiągnęła zawrotną sumę około 848 mld DM. Przyczyniło się to do wzrostu zadłużenia publicznego państwa z 46,2% produktu wewnętrznego brutto w 1989 r. do 58,8% w 1995 r. Obok transferu środków finansowych rząd federalny przeznaczał ogromne kwoty pieniężne na świadczenia socjalne w nowych krajach federacji. W konsekwencji stopa tych świadczeń zwiększyła się w skali całego państwa z 29,4% produktu narodowego brutto w 1990 r. do 33% w 1992 r., nieomal osiągając rekordowy pułap z 1975 r. Zbyt szybkie wprowadzenie unii gospodarczej, walutowej i socjalnej w 1990 r. przyczyniło się m.in. do tego, że znaczna część produkcji wschodnioniemieckiej nie wytrzymała wypierającej konkurencji pochodzącej z Niemiec Zachodnich. Doprowadziło to do jej; załamania oraz gwałtownego wzrostu bezrobocia we wschodniej części kraju. W efekcie stopa bezrobocia w całej federacji zwiększyła się z 5,5% w 1989 r. do 9,4% w 1995 r. Z powodu wzrastającej inflacji malała konkurencyjność niemieckiego eksportu, co wraz z gwałtownym wzrostem importu doprowadziło w latach 1991-1992 do deficytu w bilansie obrotów bieżących. Na ten niekorzystny rozwój sytuacji gospodarczej nakładał się spadek koniunktury w gospodarce światowej. W rezultacie w 1993 r. Republika Federalna wkroczyła w kolejną recesję gospodarczą. Stopa wzrostu produktu wewnętrznego brutto zmniejszyła się w skali federacji z 4,0% w 1989 r. do -1,2% w 1993 r., aby następnie znów wzrosnąć o 2,9% w 1994 r. i 1,9% w 1995 r. Znamienny był jednak fakt, iż recesji w 1993 r. towarzyszył równoczesny wzrost produktu wewnętrznego brutto we wschodniej części kraju o 5,8%. Ale i tutaj okres ożywienia gospodarczego był wa"? runkowy. • ^ Wybory parlamentarne do Bundestagu przeprowadzone 16 paź-, dziemika 1994 r. wskazywały jednak na wyraźny spadek zaufania społecznego do partii rządzących i wzrost wpływów partii opozycyjnych (z wyjątkiem PDS) wśród wyborców. CDU/CSU uzyskały w ich wyniku tylko 41,5% głosów, FDP zdobyła jedynie 6,9% głosów, SPD otrzymała 36,4% głosów, Sojusz '90/Zieloni - 7,3% głosów, zaś PDS - 4,4% głosów. Partia postkomunistyczna zdobyła jednak cztery 662 Pod znakiem rozpadu Imperium Diagram I PRODUKT WEWNĘTRZNY BRUTTO KRAJÓW UE W PRZELICZENIU NA JEDNEGO MIESZKAŃCA W 1995 R. (w DM) UE ,32.000 ',;1.:; ,1^;' S1.1,^1'1:'111"' Irlandia ESSSSSiSSSSK Hiszpania Grecja Portugalia Źródło: "Das Parlament" 2 sierpnia 1996, s. l. mandaty bezpośrednie, dzięki którym jej deputowani mogli ponownie wejść do Bundestagu. Wybory parlamentarne wskazywały ponadto na zmniejszenie asymetrii i utrzymanie się tendencji do dekoncentracji systemu partyjnego. W ich wyniku utworzony został nowy rząd koalicyjny CDU/CSU/FDP z Koniem jako kanclerzem i Kinkelem jako wicekanclerzem i ministrem spraw zagranicznych na czele. Zgodnie z założeniami unii gospodarczej, walutowej i socjalnej rząd federalny dążył do ujednolicenia płac w obu częściach Niemiec. W latach 1990-1995 podniesiono poziom wynagrodzeń w Niemczech Wschodnich z 34% do 72% poziomu płac w Niemczech Zachodnich. Ponieważ jednak produktywność przedsiębiorstw wschodnioniemiec-kich była niemal o połowę mniejsza niż zachodnioniemieckich (np. w 1995 r. o 46%), ich jednostkowe koszty produkcji musiały być znacznie wyższe od kosztów produkcji firm w zachodniej części kraju (np. w 1995 r. o 35%). Prowadziło to do wzrostu cen, zwiększenia inflacji, fali bankructw przedsiębiorstw wschodnioniemieckich i dalszego wzrostu bezrobocia. W efekcie w 1996 r. we wschodniej części kraju odnotowano po raz pierwszy znaczny spadek wzrostu gospodarczego. Kraje Europy Zachodniej 663 Mimo to rozwój gospodarczy RFN mierzony wielkością produktu wewnętrznego brutto w przeliczeniu na liczbę mieszkańców wypadał korzystnie na tle innych państw Unii Europejskiej. W 1995 r. Republika Federalna plasowała się pod tym względem na trzecim miejscu za Luksemburgiem i Danią, przekraczając jednocześnie o około 25% średnią wielkość produktu wewnętrznego brutto na jednego mieszkańca Unii Europejskiej (por. diagram I). Natomiast pod względem wielkości zadłużenia publicznego zajmowała jedną ze środkowych pozycji wśród piętnastu państw Unii Europejskiej. Francja Mitteranda W 1981 r. prezydentem Republiki obrano, popartego przez komunistów, Francois Mitteranda. W decydującej, drugiej turze otrzymał on 15,7 min (51,7%) głosów, a Yalery Giscard d'Estaing 14,6 min (48,2%) głosów. Do porażki dotychczasowego prezydenta przyczynił się zarówno ekonomiczny rygoryzm premiera Raymonda Barre'a, jak i nadmierna ustępliwość dyplomacji francuskiej wobec polityki radzieckiej