Ostatecznie dla należycie zorganizowanego umysłu śmierć to tylko początek nowej wielkiej przygody.
Kilku zagranicznych dyplomatów wyraziło Neurathowi swoją sympatię, nawet Francuz a także przedstawiciele państw południowoamerykańskich, głównie zaś państw położonych w strefie Dunaju i Bałkanów. Dzisiejsze relacje mówią, że Mussolini jest niezadowolony z decyzji Hitlera, że niezadowolona jest również niemiecka generalicja, która spodziewała się, że będzie mogła wycofać wojsko z Hiszpanii, i że raz wreszcie sam Hitler jest zakłopotany. W ścisłość tej ostatniej informacji wątpię. W każdym razie wysłaliśmy telegram do Waszyngtonu w sprawie gwałtownych ataków prasy na Anglię i sygnalizowanego zaniepokojenia ludności kontrastującego z postawą prasy. Moim zdaniem Hitler spodziewał się, że uzyska, czego żądał, bo Francja i Rosja były kompletnie zdezorientowane, ponadto zaś chciał wbić klin pomiędzy Anglię i Francję. Chcąc się dowiedzieć, jakie jest w tej sprawie stanowisko Anglii, pojechałem do ambasadora Hendersona. Z początku rozmawialiśmy o popieranej przeze mnie od dwóch lat koncepcji zacieśnienia stosunków handlowych między Anglią i Stanami Zjednoczonymi na bazie obniżenia taryf celnych. Ambasador powiedział, że całkowicie podziela moje poglądy. Ale gdy zapytałem go o stanowisko jego rządu wobec Niemiec, oświadczył: ,,Polityka mego rządu w stosunku do Niemiec jest nierozsądna. Powiedziałem to Neurathowi. Powiedziałem mu także, że równie nierozsądna była decyzja Hitlera w sprawie zatrzymania go w kraju". Przechodząc do naświetlenia tego problemu w szerszej skali, Henderson rzekł: „Niemcy pod władzą Hitlera podejmują na nowo politykę Bismarcka, który dążył do aneksji wszystkich zamieszkałych przez ludność pochodzenia niemieckiego krajów europejskich, jak Austria, Czechosłowacja i inne kraje". Chociaż podejrzewałem Hendersona o sprzyjanie niemieckiej polityce aneksji terytorialnych, nie spodziewałem się, że w swych wypowiedziach posunie się tak daleko. Po chwili dodał: „Niemcy muszą objąć zwierzchnictwo nad strefą Dunaju i Bałkanów, a to oznacza dominację Niemiec w Europie. Anglia wraz ze swym imperium i wspólnie ze Stanami Zjednoczonymi będzie panowała na morzu. Anglia i Niemcy powinny nawiązać ścisłe stosunki w dziedzinie gospodarczej i politycznej i decydować o losach świata". „Francja — powiedział — już się przeżyła i nie warto jej podtrzymywać. W Hiszpanii powinien rządzić Franco." O istnieniu brytyjsko-amerykańskiego frontu oporu przeciwko nazistowskiej polityce prześladowania katolików, protestantów i Żydów wydawał się w ogóle nie wiedzieć. Zastanawiam się, czy ambasador Henderson faktycznie reprezentuje stanowisko swego rządu. Co by się stało z Anglią, gdyby Niemcy anektowały wszystkie kraje aż po Morze Czarne?1 1 Wydawca i sir Nevile Henderson wymienili w powyższej sprawie listy treści następującej: 16 stycznia 1941 r. Szanowny Panie, Mam zamiar wydać drukiem dziennik prowadzony przez Williama E. Dodda w okresie pełnienia przez niego obowiązków ambasadora Stanów Zjednoczonych w Niemieckiej Rzeszy. W załączeniu przesyłam Panu odpis pewnego ustępu pod datą 23 czerwca 1937 r. Przyszło mi na myśl, że p. Dodd mógł mylnie zrozumieć Pańskie słowa. Gdyby tak było istotnie, byłoby mi bardzo miło, gdybym mógł zamieścić w przypisie Pańskie sprostowanie wypowiedzi p. Dodda. Z poważaniem Victor Gollancz W. P. Sir Nevile Henderson, P. C., K. C. M. G., St. James's Club, 106Piccadilly, LondonW. 1. 22 stycznia 1941 r. Szanowny Panie, Wysoko cenię sobie Pańską uprzejmość, że zechciał Pan zwrócić się do mnie o skomentowanie relacji p. Dodda z rozmowy przeprowadzonej ze mną w Berlinie. Rozmowy tej sobie nie przypominam i z tego względu mogę Panu tylko napisać, co z przypisywanych mi słów mogłem powiedzieć, a czego absolutnie powiedzieć nie mogłem. Ale i to nawet jest rzeczą trudną, gdyż relacja p. Dodda jest w każdym razie niezwykle bałamutna. Weźmy na przykład pierwszą z przypisywanych mi wypowiedzi, dotyczącą Neuratha. W żadnym razie nie mogłem powiedzieć do Hitlera, że „nierozsądne było zatrzymanie Neuratha w kraju". Chodzi tu niewątpliwie o to, że Hitler nie zgodził się na wyjazd Neuratha ze specjalną wizytą do Londynu dla przedyskutowania stosunków angielsko-niemieckich (na początku czerwca 1937 r