Ostatecznie dla należycie zorganizowanego umysłu śmierć to tylko początek nowej wielkiej przygody.
Wodę filtrowano w sześciu grupach krytych filtrów piaskowych, powolnych, skąd oczyszczona spływała do zbiornika wody czystej 4. Woda dla miasta dolnego i Pragi miała być pobierana wprost z rezerwuaru, bowiem położenie na odpowiedniej wysokości zapewniało wystarczające ciśnienie, które dla miasta górnego wytwarzała wieża ciśnień. Projekt przewidywał dla Stacji Pomp 4 hale pomp paro- 3 Projekt kanalizacji i wodociągów W. Lindleya, s. I - XIV. 4 Ibidem, s. 1-6; W. Rabczewski, S. Rutkowski [red.], Wodociągi i kanalizacja m.st. Warszawy 1886 - 1936, Warszawa 1937, s. 79 - 81. 171 wych, w każdej dwa zespoły pomp mocy 160 KM, dwa zespoły maszyn parowych mocy 160 KM i pompy nurnikowe z czterema kotłami. W normalnej eksploatacji połowa zespołów miała być w ruchu, reszta w rezerwie przewidzianej na okresy szczytowego zapotrzebowania. W trakcie budowy liczbę zespołów zwiększono do 12 5. Dla projektu kanalizacji jako podstawy obliczeń przyjęto ilość wód opadowych (6,35 mm na dobę opadu normalnego), burzowych (13,23 l sek/ha), normalną ilość ścieków domowych (ok. 230 l na dobę, z czego połowa spłynąć musiała w ciągu ośmiu dziennych godzin) oraz pewną ilość wód gruntowych. Ilości powyższe przyjęto na podstawie obserwacji z lat dziesięciu, 1865 - 1875, ale po wielkiej ulewie w 1888 r. wzięto poprawkę na podstawie nowych. Miasto zostało podzielone na dwie części zależnie od gęstości zaludnienia i dla obu części przyjęto nieco inne ilości ścieków jako podstawy obliczeń wielkości kanałów. Przewidziano trzy rodzaje kanałów: boczne, zbierające ścieki i wody opadowe z ulic, główne (kolektory), zbierające zawartość z kanałów bocznych, burzowe, odprowadzające wody z gwałtownych opadów najkrótszą droga wprost do Wisły. Miasto górne, dolne i Praga miały odrębną sieć kanałową, z tym, że ścieki z całej lewobrzeżnej części Warszawy były odprowadzane do Wisły wspólnym kolektorem Bielańskim. Miasto górne podzielono na trzy zlewnie głównych kanałów A, B, C, miasto dolne miało mieć dwa główne kanały D, D1. Dla Pragi miano sporządzić projekt w terminie późniejszym. Trasy kanałów głównych biegły: kolektor A ulicami — Koszykową od Stacji Filtrów, Towarową, Przy okopową, Okopową, Młocińską do Stacji Pomp Kanałowych za linią kolei obwodowej, następnie zbierając ścieki pozostałych kolektorów przez Kaskadę do Wisły za klasztorem Bielańskim; kolektor B — Mokotowską od skrzyżowania z Polną, Marszałkowską, przez Ogród Saski do Żabiej i Żabią, Rymarską, Przejazdem, Nowolipkami, Dziką, do pl. Broni, gdzie miał się zbiec z kanałem A; kolektor C miał przebiegać al. Szucha od zbiegu z Marszałkowską, następnie Al. Ujazdowskimi, przez pl. Trzech Krzyży, Nowym Światem, Krakow- 5 W. Rabczewski, S. Rutkowski, op. cit., s. 3. 172 Zwiedzanie kanałów przez Komisję Techniczną skim Przedmieściem, Kozią, Miodową, No winiarską, Bonifra-terską, Kłopot do połączenia z kolektorem A za linią kolei obwodowej; kolektor D, zaczynając się przy Zaokopowej, przebiegał przez Koszary Huzarskie, Agrykolę, Rozbrat, Szarą, Okrąg, Solec, Tamkę i Dobrą do Starego Zakładu Wodociągowego, który miał być przebudowany na Przepompownię ścieków z miasta dolnego do górnego; kanał główny D1 miał mieć kierunek przeciwny niż D, tj. biec z północy na południe, od ul. Rybaki, Bugajem, Garbarską, przez Mariensztat i Dobrą do połączenia z D. Stare Miasto miało się znaleźć w systemie pośrednim połączonym z systemem dolnym kanałem pod ul. Mostową uchodzącym do kolektora D1, a wody opadów gwałtownych miał odprowadzić kanał burzowy pod ul. Boleść — prosto do Wisły. W trakcie budowy jednak sieć kanałową Starego Miasta przyłączono do Cytadeli, a tzw. burzo- 173 wiec wybudowano pod ul. Karową. Burzowce stanowiły odrębny system. Przewidywano ich 5: Marymoncki, pod AL Jerozolimskimi, pod Karową, Gęsią i Franciszkańską, oraz dodatkowy dla Mokotowa jako przedłużenie kolektora C. Kanały miały być murowane, dołem nie przesiąkliwe, górą zaś przepuszczalne dla wód gruntowych, o przekrojach jajowych różnych wielkości, łączyć się miały po łukach stycznych o dużych promieniach. Wody opadowe miały spływać rynsztokami do studzienek zaopatrzonych w kraty, przy czym studzienki połączono z kanałami za pomocą syfonów, podobnie jak instalacje domowe. Wentylacje sieci kanałowej miano przeprowadzić we wszystkich najwyższych punktach otworami w sklepieniach, co 40 m do studzienek, pionowymi rurami — wlot powietrza, natomiast wylot — rynnami deszczowymi 6