Ostatecznie dla należycie zorganizowanego umysłu śmierć to tylko początek nowej wielkiej przygody.
W rządzeniu dominują działania władcze organów władzy i instytucji publieznyeh oparte na przymusie i wymuszaniu Zachowania posłuszeństwa w procesie realizacji decyzji politycznych ośrodków rządzących. Niedostosowanie się do wymogów normatywnych władzy powoduje narażenie się na sankcje dolegliwości fizycznej (ograniczenie wolności) lub materialnej (pieniężne). Dzialania niewładcze występują w nieznacznym stopniu d2ialania władzy politycznej i sprowadzają się do dzialań organizatorsko-mobilizacyjnych różnych grup spoleeznych w spelnianiu zadań służebnych społeczności lokalnych. W spraw(r)waz~iu wladzY politycznej, podmioty rządzące posługują się różnymi środkami. Wśręd środl~św sprawowania wladzy~ politycznej zdaniem P, Winczorlfia a wyróżnić się daje: 1) przymus fizyczny, 2) bodźce materialne i moralne, ~) zabiegi perswaz~tjn(r)-ide(r)1(r)giczne, ~) regulacje i kontrole informacji«. ~a ~, I~t(r)a~~, dementi ~i se~ien~n iae~litiew. ~w~d, 1 l~i~~, wid, 2 T(r)rin~ 192. ~P, Paret(r), Le.~ syst~m~s s~iali~t~s, ~;~a~ne 19f11, te (r), gr~rtori, i'e~arin ~em~akm~ji.", ~, 47, a~ J, ię(r)walski, WG, l~tn~nt(r)wicz, l~, Wiine~~reYc, ie~aria iaaństw~a.", c, 242. Przymus fizyczny jest stosowany w sytuacjach zagrożenia bądź faktycznego łamania norm regulujących funkcjonowanie systemu politycznego i systemu ogólnospołecznego. Bodźce materialne i moralne mają zastosowanie w regulacji zachowań jednostek ludzkich i grup społecznych poprzez mechanizmy potencjalizacji i realnego stosowania kar i nagród, tzn. zaspokajania lub unieważniania za- spokajania potrzeb i interesów poszczególnych podmiotów. Zabiegi perswazyjno-ideologiczne służą oddziaływaniu na środowiska i procesy motywacyjne w celu wykazania pozornej lub rzeczywistej zgodności interesów, wartości, celów nosicieli władzy (elity, grupy rządzące) z interesami, wartościami i celami podmiotów podporządkowanych. Regulacje i kontrola informacji w systemie politycznym i jego otoczeniu jest podejmowana dla zapewnienia ukierunkowania kształtowania świadomości i postaw ludzi oraz manipulowania ich zachowaniami w postaci dostarczania zróżnicowanych w sensie ilości i jakości informacji, ułatwiających lub utrudniających podjęcie racjonalnych zachowań. Przedstawiony katalog środków sprawowania władzy politycznej ujmuje typowe środki i nie wyczerpuje wszystkich wykorzystywanych w rządzenia. We współczesnych systemach politycznych największa częstotliwość posługiwania się środkami władzy jest następująca: na pierwszym miejscu pojawia się - manipulowanie informacjami; na drugim - odpowiednia władcza dystrybucja pozostałych dóbr egzystenejonalnych i moralnych; na trzecim - zagrożenia przemocą fizyczną i użycia jej ». Zarządzanie, czyli administrowanie jest przedłużeniem rządzenia. W działaniu politycznym zarządzanie zajmuje się konkretyzacją ogólnych działań rządzenia i wykonawstwem decyzji rządzenia. Jest to proces spełniania wielu czynności przez wielkie zespoły ludzkie w tym celu powołane i do tego działania przysposobione oraz spełniane w specjalnie stworzonych strukturach organizacyjnych i za pomocą specyficznych form ludzkiego działania. Działania zarządzania przebiegają w pięciu zasadniczych dziedzinach: 1) programowania działania, 2) tworzenia struktur i organizacji instytucjonalnych, 3) formowania zespołów pracowniczych, 4) gromadzenia informacji, S) wydawania postanowień i decyzji. Programowanie jest działaniem ludzkim sprowadzającym się do opracowania projektów wizji rozwojowej różnych dziedzin życia publicznego, projektów aktów działania politycznego, propozycji decyzji różnych innych rozWiązań z zakresu działania publicznego. Programowanie spełnia bardzo woźną ~6 P. Winezorek, Wstęp da nauki a państwie, Warszawa 1995, s. 24. 1ó6 167 rolę jako podstawa racjonalnego działania i ukierunkowania procesów rozwojowych na określoną tendencję cywilizacyjną. Programowaniem zajmują się sztaby specjalistów i ekspertów poszczególnych dziedzin życia publicznego. Tworzenie struktur i organizacji instytucjonalnych (administracji) za- sadza się na powoływaniu odpowiednich instytucji zarządzania, określaniu ich zakresu działania, powołaniu zespołów pracowniczych, wyposażeniu w środki materialne i techniczne, niezbędne do działania oraz powiązaniu tych struktur i organizacji z odpowiednimi w układzie pionowym i poziomem zarządzania. Struktury i organizacje instytucjonalne tworzą akty rządzące w dostosowaniu do realizowanych celów i zadań systemu politycznego. W ich tworzeniu organizatorzy posługują się wiedzą i doświadczeniem z własnej przeszłości oraz wzorcami przodującej cywilizacji, które zyskały szerokie uznanie myśli politycznej i znalazły zastosowanie w praktyce działania publicznego. Formowanie zespolów pracowniczych (urzędniczych) wiąże się z doborem ludzi na odpowiednie stanowiska i powierzania im zadań do wykonania. Formowanie to stanowi ważną dziedzinę działania, które spelniają elity rządzące i kierownicy instytucji zarządzania. Dobór ludzi do zespołów pracowniczych odbywa się według pewnych wymogów zobiektywizowanych, wypracowanych w oparciu o długoletnie doświadczenia wielu systemów politycznych i ludzkich pokoleń. Gromadzenie informacji sprowadza się do zbierania wiadomości o działaniach ludzkich w różnych dziedzinach życia, o sposobach organizacji i funkcjonowania instytucji publicznych, o efektach wytwarzania dóbr materialnych i duchowych oraz spełnianych usługach, sporządzania sprawozdań i informacji dla elit rządzących oraz ich prezentacji dla opinii publicznej, a także dla manipulacji władzy dobrami i wartościami