Ostatecznie dla należycie zorganizowanego umysłu śmierć to tylko początek nowej wielkiej przygody.
W żadnej dziedzinie ten fakt nie jest tak oczywisty jak przy rozpatrywaniu problematyki zdrowia: chorobę uważa się tu za wyzwanie zmuszające do maksymalnej mobilizacji nauki. Mówiąc o, ziemskości"amerykańskiego systemu wartości myślę przede wszystkim o tym, że mimo jego religijnej genezy aktywizm amerykański nastawiony jest przede wszystkim na poszukiwania o charakterze świeckim i praktycznym, a nie. Definicja zdrowia i choroby. 345. na kontemplację, poświęcenie lub gratyfikację estetyczną. W odniesieniu do społeczeństwa oznacza to dominację pojęcia społeczeństwa i de a In eg o, będącego świecką wersją królestwa bożego na ziemi i realizującego ideały wolności, sprawiedliwości, dobrobytu i równych szans. Mówiąc wreszcie o instrumentalizmie, myślę o tym, że społeczeństwo amerykańskie jako system nie dąży do osiągnięcia żadnego idealnego stanu, nie ma żadnego określonego, ostatecznego"celu swego rozwoju. Mamy raczej do czynienia z nieokreśloną perspektywą stałych ulepszeń, stałego, postępu"społeczeństwa przez stopniowy rozwój we właściwym kierunku. Brak zasadniczego celu systemu jako całości lokalizuje aktywne osiąganie sukcesów głównie na płaszczyźnie celów pewnych tworów społecznych i mierzy te osiągnięcia właściwymi kategoriami. Istnieje swego rodzaju "liberalny"pluralizm dotyczący wyboru celu przez taki twór społeczny, jednostkę lub kolektyw: cel ten jest jednak podporządkowany standardom wkładu w postęp społeczny. Najoczywistszymchyba (choć nie jedynym) polem tego rodzaju działalności jest produkcja ekonomiczna, gdyż jest ona podstawą możliwości osiągnięcia jakiegokolwiek celu uznanego za godny uwagi, a to dlatego, że dochód jest zgeneralizowaną siłą nabywczą, niespecyficzną względem konkretmch sposobów jego zużytkowania. Jest to najogólniejsza podstawa możliwości, by robić to, na co się ma ochotę. Równie jednak ważne jest to, aby istniały jednostki lub kolektywy, które potrafią dążyć do cenionych osiągnięć. W systemie amerykańskim szczególną rolę pełnią kolektywy, na przykład przedsiębiorstwa, i ich osiągnięcia. Ostatecznie jednak wszystkie ich osiągnięcia zależą od umiejęttościi zaangażowania jednostek ludzkich, pełniących swe ro-le i wykonujących zadania. W tym właśnie kontekście widać wagę oceny zdrowia. Centralnym punktem oceny jednostki jest uniwersalistycznie pojmowane o s i ą g a nie suk c es o w. Możliwość osiągania sukcesów jest oczywiście fuzkcją sposobności ku temu w danym momencie cyklu życiowe. 346. Zdrowie i choroba. go, a to z kolei zależy od poziomu rozwoju ekonomicznego społeczeństwa, gdyż zarówno prowadzenie przedsiębiorstwa, jak i zatrudnienie w charakterze pracownika najenmego są funkcją rynku i kapitałów osiągalnych w jakikolwiek sposób. Na, głębszej"jednak i bardziej zgeneralizowanej płaszczyźnie osiąganie sukcesów zależy od dwóch zespołów warunków, będących podstawą umiejętności jednostki, a mianowicie od wykształcenia w najszerszym sensie tego słowa i od zdrowia. Zdrowie zaś jest tak istotnym warunkiem sukcesu, że samo w sobie uznane zostało za cenioną wartość. istnieje jeszcze jeden bardzo istotny wzór oceniania. Chodzi nam tu o stosunek wykształcenia i zdrowia do oceny równości szans. Faktem jest bardzo wysoka mobilność zasobów społecznrych w społeczeństwie amerykańskim: w przyczynrytego zjawiska nie będziemy się tu zagłębiać i ograniczymy się tylko do uwagi, iż olbrzymią rolę odgrywa tu znaczne zróżnicowanie strukturalne. Rola statusu przypisanego jest w społeczeństwie amerykańskim minimalna. Pluralizm celów", wiążący się z instrumentalnym charakterem systemu wartości, stawia w całej ostrości zagadnienie, sprawiedliwości". Jednym z jego aspektów jest sprawiedliwy rozdział nagród. Jednak z punktu widzenia aktywnego osiągania sukcesów jeszcze ważniejsza jest sprawiedliwość w rozdziale m o zł twoi ci. Wykształcenie i zdrowie są zaś bez porównania ważniejszymi warunkami sukcesu niż kapitał czy zatrudnienie. Tak więc dostęp do wykształcenia i zdrowia stanowi w społeczeństwie amerykańskim szczególnie ważny element sprawiedliwości społecznej. Nie uważam wykształcenia za funkcję kontroli społecznej 8. bśatomiast problem zdrowia jest podstawą całej problematyki kontroli społecznej. Istnieje, moim zdaniem, cały szereg powodów, dla których zagadnienie zdrowia uzyskało współcześnie w Stanach Zjednoczonych tak wysoką rangę. Pierwszym i bardzo istotnym powodem jest rozwój medycyny i nauk pokrewnych, co umożliwiło znacznie lepszą bon