Ostatecznie dla należycie zorganizowanego umysłu śmierć to tylko początek nowej wielkiej przygody.
44 W. Mokry, Romantyczna myœl ukraiñska Bractwa Cyrylo-Metodiañskiego, [w:] Dziedzictwo misji s³owiañskiej Cyryla i Metodego, Materia³y sesji naukowej WSP w Kielcach 4-5 XII 1985 r, red. Cz. Bartula, Kielce 1988, s. 97-122. 45 S. Kozak, Ukraiñscy spiskowcy i mesjaniœci, s. 177. Idea œwiêtych Cyryla i Metodego... 239 lone przez zaborców, a zw³aszcza przez carskie, a po 1917 roku przez komunistyczne w³adze moskiewskie. Zainspirowane ide¹cyrylometodiañsk¹ dzia³ania cz³onków kijowskiego Bractwa, zmierzaj¹ce do wcielenia Ewangelii w ich rodzim¹ kulturê ukraiñsk¹, zw³aszcza poprzez t³umaczenie Pisma Œwiêtego na nowo¿ytny jêzyk ukraiñski, nieprzypadkowo wywo³a³y poczucie szczególnego zagro¿enia wœród panuj¹cych na Ukrainie Naddnieprzañskiej rusyfika-torskich w³adz moskiewskich. Program cz³onków kijowskiego Bractwa Cyrylo-Metodiañskiego uznany zosta³ przez naczelnika policji carskiej hrabiego Aleksandra Or³owa46 jako plan dzia³añ wymierzony przeciwko imperium carskiemu, albowiem program ten wychodzi³ poza d¹¿enia s³o-wianofilów, którzy -jak oczekiwa³y w³adze - winni d¹¿yæ do zjednoczenia wszystkich S³owian pod patronatem prawos³awnego cara Moskwy. Realizuj¹c swe zaborcze za³o¿enia polityczne, rosyjskie w³adze carskie mog³y mieæ tylko negatywno-represyjny stosunek do za³o¿eñ i dzia³añ cz³onków kijowskiego Bractwa Cyrylo-Metodiañskiego, proponuj¹cych federacjê niezale¿nych narodów s³owiañskich, „w której ka¿dy naród mia³by swoj¹ Rzeczypospolit¹, z wybieralnym kierownikiem na czele, a pos³owie tych Rzeczypospolitych tworzyliby „Radê S³owiañsk¹" pod przewodnictwem równie¿ wybieralnego naczelnego kierownika. Powszechna równoœæ, wolnoœæ osoby i wiary, zniesienie poddañstwa dla wszystkich dostêpna szko³a, wybieralnoœæ urzêdników, powszechne i równe prawo g³osowania w po³¹czeniu z ewangelicznymi idea³ami mi³oœci, ³agodnoœci i cierpliwoœci - oto zasady tego tajnego towarzystwa - pisa³ w 1930 roku Bohdan Lepki i dodawa³, ¿e - do urzeczywistnienia swojego celu d¹¿yli cz³onkowie Bractwa przez oœwiatê, przez proklamacje do braci Moskali i Polaków, przez korespondencjê"47. Na ten przepe³niony ide¹ cyrylometodiañsk¹ program równoprawnego rozwoju jêzyka i kultury wszystkich narodów s³owiañskich48, d¹¿¹ce do zupe³nego podporz¹dkowania i zrusyfikowania podbitych narodów 46 Por. J. Go³¹bek, Bractwo œw. Cyryla i Metodego w Kijowie, Warszawa 1935, s.384. 47 B. Lepki, Zarys literatury ukraiñskiej. Podrêcznik informacyjny przez Bohdana Lepkiego zast. prof. Uniwersytetu Jagielloñskiego w Krakowie, War-szawa-Kraków 1930, s. 215. 48 Por. W. Mokry, Romantyczna myœl ukraiñska Bractwa..., op. cit., s. 97-122. 240 W³odzimierz Mokry w³adze carskie zastosowa³y restrykcje wobec budzicieli narodowych oraz ich zwolenników i kontynuatorów, podejmuj¹cych dzia³ania w kilku nastêpnych pokoleniach. Wydano te¿ odpowiednie nakazy aresztowania cz³onków Bractwa oraz wiele dokumentów administracyjnych maj¹cych na celu uniemo¿liwienie rozwoju ¿ycia kulturalnego i religijnego na Ukrainie w rodzimym jêzyku i tradycjach ojczystych: 1) aresztowani zostali wszyscy najaktywniejsi cz³onkowie Bractwa z P. Kuliszem, M. Kosto-marowem i Tarasem Szewczenk¹, który odby³ karê 10 lat s³u¿by w karnej kompanii wojsk carskich za Uralem, z dopisanym na wyroku przez cara Miko³aja zakazem pisania i malowania; 2) wci¹¿ obowi¹zywa³ zapocz¹tkowany w 1799 roku zwyczaj wyznaczania przez synod rosyjski ar-chimandrytów wszystkich klasztorów na Ukrainie podrosyjskiej, a tak¿e obsadzania przez ca³y XIX wiek do roku 1921 metropolii kijowskiej podleg³ymi w³adzom pañstwowym biskupami pochodzenia rosyjskiego; 3) obowi¹zywa³ wprowadzony dla zrusyfikowania liturgii w cerkwiach na Ukrainie w³aœciwy dla tradycji rosyjskiej tzw