Ostatecznie dla należycie zorganizowanego umysłu śmierć to tylko początek nowej wielkiej przygody.

 

Jeżeli przestępstwo popełniono na polskim statku wodnym lub powietrznym, a § 1 nie może mieć zastosowania, właściwy jest sąd macierzystego portu statku. W podobny sposób została rozwiązana kwestia statusu terenów ambasad państw obcych. Tzw. eksterytorialność ambasad nie oznacza, że teren ambasady stanowi jakąś enklawę państwa, które ambasador i dyplomaci reprezentują, albo „ziemię niczyją". Przeciwnie, jest to fragment terytorium państwa goszczącego, lecz władze tego państwa kierując się kilkuwiekową tradycją i zawartymi umowami międzynarodowymi zobowiązują się nie wykonywać swojego władztwa na tym wycinku własnego terytorium. W ten sposób zapewnia się przedstawicielom dyplomatycznym państw obcych możliwość niezakłóconego wykonywania ich funkcji. Nie bez znaczenia jest tu także zasada wzajemności poszanowania eksterytorialności placówek dyplomatycznych - taki sam przywilej „nietykalności" zapewniony jest placówkom danego państwa położonym na terytoriach innych państw. Państwo jako organizacja suwerenna. Cechą, która od początków istnienia państwa odróżniała je od innych organizacji, była zwierzchność i niezależność władzy państwowej, czyli suwerenność. Monarchowie starożytni mieli pełne i wyłączne prawa do rządzenia, nie odpowiadali przed żadną ludzką władzą. W okresie średniowiecza niezależność ta znacznie częściej była ograniczona ze względu na pozycję Kościoła: papieża i biskupów w poszczególnych krajach oraz stosunki lenne między władcami, a także stosunki wewnątrz kraju między panującym a stanami, przede wszystkim rycerstwem (szlachtą i magnaterią). Od XVI w. nie kwestionowano już postulatu, że władzom państwa przysługuje prawo do niezależności w rządzeniu na własnym terytorium. Taka pozycja nazywana suwerennością, przejawiała się w dwóch sferach sprawowania władzy. a) w stosunkach wewnętrznych, wobec mieszkańców własnego kraju. Oznacza to, że tylko władza państwowa ma możliwość stanowienia i zmieniania prawa oraz że jest władzą najwyższą, zwierzchnią wobec innych podmiotów i instytucji występujących w społeczeństwie. Jest to tzw. suwerenność wewnętrzna; b) w stosunkach zewnętrznych organizacja państwowa nie podlega władzy innych państw, jest niezawisła, niepodległa. Jest to tzw. suwerenność zewnętrzna. Współczesne doświadczenia pokazują jednak, że faktyczna niezależność państw w rzeczywistości nie istnieje w pełnym zakresie, lecz jest w mniejszym lub większym 1 Fragmenty komentarza do tego przepisu: Kodeks karny. Część ogólna, pod red. G. Rejman, [w:] T. Stawecki, Materiały pomocnicze do nauki przedmiotu „Wstęp do prawoznawstwa", Edukacja Prawnicza Nr 1/2001 (wkładka). 2. Określenie państwa 45 stopniu ograniczona. W płaszczyźnie zewnętrznej faktyczna władza państwa jest skrępowana przez różnorodne układy międzynarodowe, członkostwo w organizacjach politycznych (np. ONZ), militarnych (NATO) czy gospodarczych (np. Międzynarodowy Fundusz Walutowy, Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju - OECD) lub przez wielostronne powiązania gospodarcze (np. dostawy ropy naftowej, integrację rynków walutowych). Z kolei w sferze wewnętrznej niezależność aparatu władzy państwowej ograniczają demokratyczne zasady życia politycznego, działalność partii politycznych i grup nacisku, które przecież formując w parlamencie sojusze i koalicje wyborcze przesądzają tym samym o polityce rządu danego państwa itd. Ograniczenie faktycznej niezależności państwa w stosunkach zewnętrznych j wewnętrznych nie musi wszakże pociągać za sobą ograniczenia suwerenności. Tradycyjnie w naukach prawnych uznaje się, że suwerenność jako cecha państwa jest przede wszystkim konstrukcją prawną. W myśl prawa wewnętrznego i międzynarodowego organy państwa sprawujące władzę są niezawisłe wobec czynników zewnętrznych, a w granicach własnego terytorium zajmują hierarchicznie najwyższą pozycję oraz posiadają możliwość ostatecznego, niepodważalnego decydowania. Tak rozumiana prawna suwerenność jest - co do zasady - niestopnio-walna: albo istnieje, albo nie ma jej wcale, gdyż mamy do czynienia albo z niepodległym państwem, albo ośrodkiem władzy i terytorium prawnie niesamodzielnym. Wyjątkiem są tu jednak państwa federalne, jak Stany Zjednoczone czy Niemcy, w których przyjmuje się koncepcje suwerenności podzielonej prawnie między władze federalne i władze stanu (kraju związkowego). Suwerenności prawnej nie podważają przy tym zobowiązania nałożone na władze państwa w wyniku członkostwa w organizacji międzynarodowej lub w następstwie zawarcia umowy międzynarodowej. Przyjmuje się bowiem, że takie zobowiązania zostały przez władze państwa zaciągnięte w ramach suwerenności, a nie wbrew niej. Tak jak zawarcie umowy cywilnoprawnej, np. umowy o pracę, ogranicza faktyczną możność pracownika dysponowania własnym czasem, ale nie ogranicza jego prawnej wolności osobistej, tak przystąpienie do organizacji międzynarodowej nie stanowi ograniczenia suwerenności państwa. Prawnej suwerenności państwa nie należy więc mylić z faktyczną niezależnością, która zawsze jest mniejsza lub większa. Współczesne teorie prawa i konstytucje wielu państw dopuszczają jednak możliwość ograniczenia suwerenności prawnej