Ostatecznie dla należycie zorganizowanego umysłu śmierć to tylko początek nowej wielkiej przygody.

 

O poszczególnych obowiązkach małżeńskich, wymienionych w art. 23, a pozostających we wzajemnej jak najbardziej ścisłej zależności, wypada jeszcze powiedzieć, co następuje: l) Podstawowe znaczenie ma obowiązek wspólnego pożycia, gdyż odpowiada on jak najściślej opisanemu zespoleniu małżonków. Według orzecznictwa (Wytyczne 1955) na obowiązek ten składają się trzy więzi: wspólnota duchowa, wspólnota fizyczna i wspólnota gospodarcza. Wspólnota duchowa oznacza wewnętrzną więź psychiczną między małżonkami i pełną wzajemną lojalność. Wspólnota fizyczna nakłada .^ 11. Prawa i obowiązki malżonków; charakterystyka szczegó/owu 131 na małżonków obowiązek fizycznego współżycia, z tym że konkretne okoliczności (wiek, choroba, wyjazd) mogą uzasadnić niewykonywanie tego obowiązku. Wspólnota gospodarcza polega na prowadzeniu wspólnego gospodarstwa domowego, chyba że małżonkowie z konieczności pozostają w rozłączeniu. W tej materii p. także § 22, II. 2) Obowiązek wzajemnej pomocy obejmuje zarówno świadczenie codziennych usług, jak i pomoc wyjątkową, np. w wypadku ciężkiej choroby; tak pomoc w sensie usług fizycznych, jak i w sensie wsparcia moralnego w wypadkach ciężkich przeżyć życiowych. Pomoc tę małżonkowie są sobie obowiązani świadczyć, nawet jeżeli wymaga to wyjątkowego wysiłku, a nawet ofiary. 3) Naruszenie obowiązku wierności ma miejsce nie tylko w wypadku nawiązania bliższego pożycia z inną osobą, ale także wówczas, gdy małżonek stwarza pozory zdrady (orz. SN z 19 XII 1950 r., PiP 1951, nr 11, s. 803). 4) Obowiązek współdziałania dla dobra rodziny obejmuje wszystkie te czyności, które są potrzebne dla prawidłowego funkcjonowania tej komórki, w tym także dla właściwego wychowania dzieci. Konkretyzację tego obowiązku znajdujemy w art. 27, który reguluje bliżej obowiązek przyczyniania się do zaspokajania potrzeb rodziny, o czym będzie mowa w ramach wyjaśnień dotyczących obowiązku alimentacyjnego (§ 39, X). 5) Z art. 23, a zwłaszcza z obwiązku wspólnego pożycia wynika obowiązek zamieszkiwania małżonków w jednym mieszkaniu, tylko bowiem takie zamieszkiwanie pozwala na prawidłowe wykonywanie codziennych osobistych i majątkowych obowiązków małżeńskich. W tym mieszkaniu powinno się koncentrować całe życie rodziny, powinno ono stanowić -jak to określa orzecznictwo (orz. SN z 13 II 1976 r., OSN 1977, póz. 5) - centrum życiowe każdego członka rodziny. Jak to już wyjaśniono w § l, II, w świetle prawa polskiego grupa rodzinna zajmująca wspólne mieszkanie ani nie stanowi osoby prawnej, do której to mieszkanie mogłoby należeć, ani też zamieszkujący razem członkowie rodziny nie są z reguły współuprawnieni, gdy chodzi o tytuł do mieszkania (nie są np. współnajemcami). Tytuł ten najczęściej należy bądź do jednego z małżonków, bądź do nich obojga; ten zresztą ostatni stan prawny (przynależność mieszkania do obojga 132 ///. Zawarcie małżeństwa i skutki tego zdarzenia małżonków) prawo polskie preferuje jako, z punktu widzenia interesów rodziny, optymalny (por. art. 7 ustawy o najmie lokali mieszkalnych i dodatkach mieszkaniowych oraz art. 215 pr. spółdz.). Inni członkowie rodziny mają także prawo zamieszkiwania w mieszkaniu, ale na podstawie tytułu zależnego o charakterze prawnorodzinnym. Natomiast w znaczeniu socjologicznym mieszkanie jest - jak to określiły Wytyczne 1974 - niezależnie od tego, do kogo z formalnoprawnego punktu widzenia należy, dobrem całej rodziny, w tym sensie, że jako przeznaczone do zaspokajania potrzeb wszystkich członków rodziny, powinno tej rodzinie służyć tak długo, jak długo pozostaje ona, w całości lub w zmniejszonym składzie, we wspólnocie. II. Prawa i obowiązki majątkowe niezależne od ustroju majątkowego. Jak to już wyjaśniono w § 10, I, niektóre stosunki majątkowe między małżonkami unormowane są niezależnie od obowiązującego ich systemu (ustroju) majątkowego. Ustawodawca wychodzi bowiem z założenia, że ścisłe zespolenie małżonków i rodziny pociąga za sobą pewne skutki niezależnie od tego, czy małżonków łączy ustrój wspólności, czy też rozdzielności majątkowej. Np. obowiązek łożenia na potrzeby rodziny nie może zależeć od tego, czy małżonków obowiązuje system wspólności ustawowej, czy też zdecydowali się oni na przyjęcie systemu umownego. Do tych stosunków, niezależnych od ustroju majątkowego, należą: a) stosunki wynikające z wzajemnego obowiązku przyczyniania się małżonków do utrzymania rodziny (art. 27 i 28), b) wzajemna reprezentacja małżonków (art. 29) oraz c) zasada solidarnej odpowiedzialności małżonków za pewne zobowiązania (art. 30). III. Przyczynianie się do zaspokajania potrzeb rodziny. W myśl art. 27, oboje małżonkowie mają obowiązek przyczyniania się do zaspokajania potrzeb rodziny, stosownie zaś do art. 28 sąd może nakazać, aby wynagrodzenie za pracę lub inne należności jednego z małżonków były wypłacane do rąk drugiego małżonka, właśnie w tym celu, aby mogły być przeznaczone na potrzeby rodziny. Przepisy te regulują kilka bardzo doniosłych dla małżonków i rodziny kwestii: a) art. 27 stanowi podstawę prawną obowiązku alimentacyjnego między małżonkami w czasie trwania małżeństwa; b) art. 27 przewiduje również szczególny sposób realizacji obowiązku alimentacyjnego w postaci osobistych starań; c) art. 27 i 28 daje podstawę do dochodzenia alimentów na rzecz całej grupy rodzinnej; >' 11. Prawa i obowiązki maiżonków; charakterystyka s:r:i'iióiu\\'ii 133 d) art. 28 przewiduje szczególny tryb realizacji obowiązku alimentacyjnego. Wobec tego, że problematyka art. 27 i 28 wchodzi - zgodnie z koncepcją przyjętą w niniejszej pracy - w zakres problematyki alimentacyjnej, powyższe kwestie zostaną bliżej omówione w § 38, I i V, § 39, X oraz § 40, V. Z uwagi na to, że w ramach obowiązku przyczyniania się do zaspokajania potrzeb rodziny znajdują realizację tak obowiązki majątkowe, jak i niemajątkowe, była o nim mowa także w paragrafie poprzednim. IV. Wzajemna reprezentacja małżonków. W myśl art