Ostatecznie dla należycie zorganizowanego umysłu śmierć to tylko początek nowej wielkiej przygody.
Ten krakowski miesięcznik był redagowany przez prof. iisława Wędkiewicza, a wydawany przez doktora Stanisława Badenie-ł'i/i-brzmiałe tendencje do działania politycznego obu redaktorów (obaj « -.tuiczyli w pracach Naczelnego Komitetu Narodowego) nie wpłynęły \soki poziom pisma. Miało ono ambicje uniwersalistyczne, charakter i- proeuropejski. Artykuły tam publikowane miały zwykle wysoki merytoryczny. t Piotra Sawickiego relacjonujący dzieje oraz główne idee eur- spełniał wszelkie formalne kryteria publikacji wyznaczone -265- »\so Roman Backer w tym miesięczniku. Jednakże artykuł o eurazjatyzmie napisany pr/.c/t przywódcę Organizacji Eurazjatyckiej i jednocześnie jej głównego wtedy ideologa musiał mieć nie tylko charakter naukowy wynikający z profcsjł uprawianej przez Sawickiego, ale i propagandowy. Był to artykuł nie an.i lityczny, lecz ideologiczny. Sawicki twierdzi w nim, iż cechą charakterystyczną i w dużym stopniu | odróżniającą Rosję-Eurazję od pozostałych kontynentów jest najszerszy i na wszechstronniejszy udział państwa we wszystkich dziedzinach i przejawach | życia umożliwiających supremację interesu ogółu nad korzyściami osobistymi29. Statokratyczny antyliberalizm był połączony z krytyką komunizmu jako systemu niedokończonego, niepełnego, będącego pierwszym etapem rozwoju Rosji-Eurazji w kierunku eurazjatyckiej multietnicznej jedności tworzącej symfoniczną osobowość. Państwo eurazjatyckie miało być kierowane | przez tzw. aktyw państwowy, czyli elitę wyznającą idee eurazjatyckie i chcącą je realizować. Sawicki nazywa taki ustrój ideokracją30. Jednakże jeśli dodamy nie występującą w tekście Sawickiego, ale powszechnie akceptowaną w ruchu eurazjatyckim ideę partii eurazjatyckiej jako nowego zakonu31, to otrzymamy wyraźnie już widoczny zarys struktury totalitarnej. Sawicki (zdaje się po raz pierwszy i jedyny właśnie w tekście opublikowanym w „Przeglądzie Współczesnym") podjął próbę inkorporacji marksizmu do teorii eurazjatyckiej. Akceptacja aktywistycznej tezy Marksa o Feuerbachu („Filozofowie objaśniali tylko na różne sposoby świat, chodzi zaś o to, by go zmienić") współbrzmiała z już wcześniej wykazywanym przez eurazjatów przekonaniem, iż prawda (w znaczeniu: istina) wyznawanej przez nich koncepcji legitymizuje działania oddzielające Rosję od Europy i przekształcające ją w specyficzny świat eurazjatycki. Konsekwentnie zatem Sawicki akceptował tezę o wpisaniu w dzieje świata immanen-tnych praw rozwoju i to według reguł dialektyki historycznej32. Reguły dialektyki heglowskiej stosuje zaś do etatyzmu, twierdząc, iż konieczne jest poznanie jego przeciwieństwa oraz uświadomienie sobie jego granic. W praktyce oznaczało to zaakceptowanie istnienia niewielkiego i podporządkowanego planowaniu państwowemu sektora prywatnego. P. Sawicki, Eurazjanizm. II. Eurazjanizm jako intencja dziejowa, w: „Przegląd Współczesny", R. XII, t. XLV, (lipiec-wrzesień 1933), Kraków, s. 100-101. 30 Tamże, s. 104. N.N. Aleksiejev, Jevrazijcy i gosudarstvo, w: „Jevrazijskaja Chronika" 1927, t. IX, Paryż, s. 34. "P. Sawicki, op. cit, s. 95. -266- Między chłodną analizą a gorącym potępieniem Sawicki nie przyjmuje jednak oświeceniowej, a przejętej przez marksizm tezy o jednoliniowości rozwoju cywilizacji. Nie traktuje ani prole-i.ii iatu, ani szeroko rozumianego ludu jako siły motorycznej przemian spoin /.nych. Wiarę i religię zaś postrzega jako czynniki stabilizujące nowy ustrój eurazjatycki, tworzące wraz z nim komplementarną całość. Poglądów Sawickiego pomimo niewątpliwej zbieżności z jednej strony / oficjalnym marksizmem ZSRR, a z drugiej z praktyką funkcjonowania lego państwa (przypomnę ideę partii-zakonu) nie sposób zakwalifikować i ii w et w najszerszym ich rozumieniu do nurtu myślenia zainicjowanego |n/ez Władimira Iljicza Uljanowa. Wykazują one natomiast znaczące po-.lnbieństwa do neoplatońskich idei francuskiego jezuity Teilharda de Char-ilin'3