X


Ostatecznie dla należycie zorganizowanego umysłu śmierć to tylko początek nowej wielkiej przygody.

 

Nazwiska kompozytor�w s� tu szczeg�lnie znacz�ce, gdy� � na poziomie konstrukcyjnym � artyzm poety manifestuje si� poprzez muzyczn� oraz muzykologiczn� koncepcj� ca�o�ci. Muzyczno�� daje o sobie zna� tam, gdzie ze s��w wydobywane s� ich walory brzmieniowe. Oto fragment, kt�ry sw� instrumentacj� nawi�zuje do �liryki pozarozumowej� futuryst�w: Niobe, c�ro Tantala � Niobe, �ono Amfiona � Sylaba Niobe sylaba nie Niobe dwie sylaby dwie sylaby cztery sylaby sylaby o sylaby sylaby sylaby sylaby Niobe, c�ro Tantala � Niobe, �ono Amfiona � Nie ma �nieg ba �nieg �nieg sylaba o�nie�y mama �nieg baba �nieg sylaba ba Niobe, c�ro Tantala � Niobe, �ono Amfiona � Kto m�wi? m�wi sylaba mama sylaba wys�owi s�o�ce mama s�o�ce baba w abecadle s�owik Niobe, c�ro Tantala � Niobe, �ono Amfiona � Sylaba jest to g�oska lub kilka, kt�re wymawiamy od jednego tchu NIO � sylaba, BE � sylaba, chmurka przez C H i zwyk�e U. Z kolei tendencja, kt�r� nazywam muzykologiczn�, polega na tym, �e czytelnik Niobe powinien by� ju� nie tylko s�uchaczem, mi�o�nikiem dzie� muzycznych, ale i znawc� terminologii fachowej. �Pos�u�enie si� terminologi� muzyczn� zaczerpni�t� z dzie� muzycznych i nazywanie przy jej pomocy cz�ci tekstu poetyckiego � wyja�nia Marta Wyka 97 � �wiadczy o poszukiwaniu doskona�ego wzoru konstrukcyjnego; sama liryka nie dorasta jak gdyby do idealnych proporcji tego� wzoru. Wszystkie prawie wi�ksze utwory Ga�czy�skiego sk�adaj� si� z cz�ci muzycznych, za� ich budowa, rozw�j i kulminacja maj� przywodzi� na my�l doskona�e partytury.� Oceni� to jednak rzetelnie potrafi jedynie czytelnik zorientowany w zasadach budowy partytur muzycznych. Kolejne cz�ci poematu Niobe Ga�czy�skiego nosz� nazwy: Uwertura, antyfona, Ma�a fuga, Chacona, Ostinato, Ma�y koncert skrzypcowy, Du�y koncert skrzypcowy. Koncertu skrzypcowego ci�g dalszy. Im g��bsz� wiedz� muzyczn� zaktywizuje si� w odbiorze Niobe, tym wi�cej si� i czasu czytelnik po�wi�ci muzykologicznej interpretacji poematu. B�dzie pyta�: ile z uwertury ocala�o w odcinku pt. Uwertura? Czy istotnie odcinek pt. Bizancjum � nazywany przez autora antyfon� � ma w sobie rytm i patos chora�u gregoria�skiego? Czy to wystarczy, �e Ga�czy�ski kontrastuje tok spokojnej prozy z wyrafinowanym rytmem wierszowym, by uzna�, i� proza odpowiada regu�om chacony, zachowuje jej tempo powolne, a z kolei wiersz � w s�siedztwie prozy � rzeczywi�cie trafnie na�laduje rytmy ostinato? Ga�czy�ski dba o to, by lektura �muzykologiczna� nieprzerwanie znajdowa�a wci�� nowe i nowe podniety � nie tylko w konstrukcji dzie�a, r�wnie� w odwo�aniach do instrument�w muzycznych (skrzypce, organy kolo�skie), do muzycznych aluzji i zagadek (s�owa �o, rado�ci, iskro bog�w� to fragment hymnu Fryderyka Schillera, kt�ry ma ju� swoj� posta� muzyczn� � w finale IX Symfonii Ludwika van Beethovena). Autor Niobe z uporem twierdzi, �e jego utw�r chce by�, staje si�, j e s t kompozycj� muzyczn�: Lepiej by Kochanowski. Lepiej Prokofiew. Lepiej Chopin. To nic, Niobe. Tw�j glos goni mnie i przykazuje. To nic, �e w r�ce trudn� muzyk�. A ja spr�buj�; Poezja Ga�czy�skiego, zw�aszcza m�wi�ca o sztuce, po upadku socrealizmu nie straci�a czytelnik�w, wi�kszo�� nauczy�a si� czyta� utwory z ostatnich lat jego �ycia 1949-1953, przymykaj�c oczy na (nieszczery) konformizm i bagatelizuj�c �odsy�acze� do socrealistycznej nowomowy. Kt�re fragmenty (st�wa, obrazy, tematy) w poemacie Ga�czy�skiego �Wit Stwosz�* pochodz� ze strategii agitatora? Czy znajdujesz analogiczne odwo�ania do repertuaru socrealistycznego w �Wielkanocy Jana Sebastiana Bacha� Ga�czy�skiego? Co stanowi g��wne przes�anie poematu ,,Wit Stwosz�: � teza, i� �r�d�em sztuki jest praca (,,trud zrodzi� urod�)? � pogl�d, i� cz�owiecze widzenie transcendencji (Nieba, za�wiata) to odbicie ziemskiej realno�ci � danej arty�cie w bezpo�rednim do�wiadczeniu (,,Wi�cej we mnie ziemi ni� nieba�)? � przekonanie, �e by� artyst� to znaczy by� skazanym na samotno�� (�O�tarz m�j � samotny jak ja sam�) i zgodzi� si� na odtr�cenie przez wsp�czesnych (,,a nikt nie p�aka� po nim�)? � jaka� inna, pomini�ta w tych pytaniach, idea? Wiersze Tadeusza R�ewicza, w kt�rych pojawi�y si� elementy socrealistyczne, by�y ju� w tym rozdziale cytowane. Mo�na wszak jego liryk�w og�aszanych w latach 1949-1955 u�o�y� sporej obj�to�ci tom, prezentuj�cy kunszt poetycki najwy�szej pr�by i ca�kowicie 98 wolny od agitatorskich akcent�w. W takim tomie znalaz�yby si� m.in.: dedykowany Leopoldowi Staffowi Karnawa� 1949 maskarada, po�wi�cony Julianowi Tuwimowi Sen i przebudzenie, korzystaj�cy � podobnie jak u Ga�czy�skiego � z �zielonych �wiate�� dla arcydzie� przesz�o�ci, wiersz Odkrycie pierwotnych barw w o�tarzu Wita Stwosza, a tak�e Skrzyd�a i r�ce, Powr�t z lasu, Szed�em Nowym �wiatem, Wodospad, Nie �miem, Piosenka, Spojrzenie po chorobie, Wspomnienie dzieci�stwa, �wiadek, Poetyka i wiele innych. W interesuj�cym nas okresie najwa�niejszy dla R�ewicza problem to (nadal) pami�� okropno�ci wojny

 
 

Drogi użytkowniku!

W trosce o komfort korzystania z naszego serwisu chcemy dostarczać Ci coraz lepsze usługi. By móc to robić prosimy, abyś wyraził zgodę na dopasowanie treści marketingowych do Twoich zachowań w serwisie. Zgoda ta pozwoli nam częściowo finansować rozwój świadczonych usług.

Pamiętaj, że dbamy o Twoją prywatność. Nie zwiększamy zakresu naszych uprawnień bez Twojej zgody. Zadbamy również o bezpieczeństwo Twoich danych. Wyrażoną zgodę możesz cofnąć w każdej chwili.

 Tak, zgadzam się na nadanie mi "cookie" i korzystanie z danych przez Administratora Serwisu i jego partnerów w celu dopasowania treści do moich potrzeb. Przeczytałem(am) Politykę prywatności. Rozumiem ją i akceptuję.

 Tak, zgadzam się na przetwarzanie moich danych osobowych przez Administratora Serwisu i jego partnerów w celu personalizowania wyświetlanych mi reklam i dostosowania do mnie prezentowanych treści marketingowych. Przeczytałem(am) Politykę prywatności. Rozumiem ją i akceptuję.

Wyrażenie powyższych zgód jest dobrowolne i możesz je w dowolnym momencie wycofać poprzez opcję: "Twoje zgody", dostępnej w prawym, dolnym rogu strony lub poprzez usunięcie "cookies" w swojej przeglądarce dla powyżej strony, z tym, że wycofanie zgody nie będzie miało wpływu na zgodność z prawem przetwarzania na podstawie zgody, przed jej wycofaniem.