Ostatecznie dla należycie zorganizowanego umysłu śmierć to tylko początek nowej wielkiej przygody.

 

Uwa�aj� one, �e kobiety mog� by� jednocze�nie -j w r�nym stopniu na r�nych etapach �ycia - oddane pracy i rodzinie. Jak pokaza�y badania prowadzone w�r�d zatrudnionych w przemy�le w latach sze��dziesi�tych i siedemdziesi�tych (zob. ; Goldthorpe et al. 1968-1969), pracownicy bardzo r�nie i r�norodnie podchodz� do swojej pracy i ceni� sobie zar�wno osi�gan� dzi�ki niej satysfakcj�, jak korzy�ci materialne. To samo ich zdaniem dotyczy wsp�tczesnych kobiet, kt�re w r�nych kontekstach kulturowych staraj� si� pogodzi� wymagania, jakie stawia przed nimi praca i rodzina (zob. Crompton, Harris 1998). Na podstawie wywiad�w z wielonarodow� grup� pracuj�cych kobiet z Rosji, Wielkiej Bry-| tanii, Norwegii, Francji i Czech Crompton i Harris stwierdzi�y, �e pojawiaj�ce si� w biografiach i kobiet postawy wobec rodziny i pracy s� bardzo z�o�one i zmienne. Na przyk�ad kobieta, kt�ra : w m�odo�ci z entuzjazmem realizowa�a karier� zawodow�, mo�e w kt�rym� momencie uzna� za I rzecz najwa�niejsz� wychowanie dzieci, ale to nie znaczy, �e p�niej z r�wnym zapa�em zn�w I nie odda si� pracy. Okazuje si�, �e kobiety nie tyle s� �oddane" b�d� �nie oddane" pracy, ile I �konstruuj�" swoje indywidualne biografie ze wzgl�du na mo�liwo�ci i ograniczenia, na jakie " natrafiaj� na r�nych etapach �ycia. Wiele os�b krytycznie nastawionych do pogl�d�w Hakim zgadza si�, �e kobiety faktycznie decyduj� o tym, czy chc� pracowa�, i �e te wybory maj� wp�yw na pozycj� kobiet na rynku pracy w og�le, nie mo�na jednak ich zdaniem m�wi� o decyzjach �racjonalnych" tak, jakby by�y zawieszone gdzie� w pr�ni. Na decyzje o podj�ciu pracy wp�ywaj� okoliczno�ci praktyczne, postawa rodziny i normy kulturowe. Diagram 13.5. Zatrudnienie m�czyzn i kobiet w pe�nym i niepe�nym wymiarze godzin (Wielka Brytania, 1984-1998) 15 wi�zki domowe cz�sto wybieraj� t� form� zatrudnienia. W wielu przypadkach okazuje si� to bardzo dobrym wyj�ciem i kobiety, kt�re w innym wypadku by�yby zmuszone w og�le zrezygnowa� z pracy zawodowej, dzi�ki mo�liwo�ci pracy w niepe�nym wymiarze godzin pozostaj� czynne zawodowo. Jednak taka praca ma swoje niedogodno�ci, jak niskie zarobki, niepewno�� zatrudnienia i ma�e szans� na awans. m�czy�ni pracuj�cy w pe�nym wymiarze godzin 10 kobiety pracuj�ce w pe�nym wymiarze godzin kobiety pracuj�ce w niepe�nym wymiarze godzin m�czy�ni pracuj�cy w niepe�nym wymiarze godzin 1984 1987 1990 1993 1996 1998 Praca niepe�noetatowa ma dla kobiet wiele zalet i zdecydowana cz�� og�lnego wzrostu aktywno�ci zawodowej kobiet od lat pi��dziesi�tych do osiemdziesi�tych odpowiada w�a�nie tej formie zatrudnienia. W Wielkiej Brytanii do 1994 roku kobiety stanowi�y 78% wszystkich os�b pracuj�cych w niepe�nym wymiarze (zob. ibid., a tak�e diagram 13.5). Pod tym wzgl�dem Wielka Brytania odbiega nieco od innych kraj�w uprzemys�owionych: odsetek kobiet pracuj�cych w niepe�nym wymiarze godzin jest tu najwy�szy. Zr�dto: �Social Trends" 1999: 76 (za: Labour Force Survey, Office for National Statistics) [Crown copyright]. Dlaczego stosunkowo tak wiele kobiet pracuje w niepe�nym wymiarze godzin? 416 Rozdzia� 13. Praca i �ycie gospodarcze Socjologowie od dawna badaj� to zjawisko i pr�buj� wyt�umaczy�, dlaczego w por�wnaniu z innymi krajami tak wyra�nie zaznacza si� ono w Wielkiej Brytanii. Badania wykaza�y, �e osoby pracuj�ce w niepe�nym wymiarze godzin s� gorzej op�acane, ich stanowisko jest mniej bezpieczne, a wi�ksza swoboda oznacza cz�sto wym�g wi�kszej dyspozycyjno�ci! Jednak�e pracuj�ce w niepe�nym wymiarze godzin, kobiety twierdz� na og�, �e s� zadowolone. Pytane, dlaczego pracuj� w niepe�nym wymiarze godzin, odpowiadaj�, �e przede wszystkim dlatego �e nie chc� pracowa� w pe�nym wymiarze. Niekt�rzy badacze twierdz�, �e s� dwa r�ne �typy" kobiet - kobiety oddane pracy poza domem i kobiety nie zaanga�owane w prac�, nie kwestionuj�ce tradycyjnego podzia�u pracy (zob. Hakim 1996). Zgodnie z tym stanowiskiem kobiety cz�sto same ch�tnie wybieraj� prac� w niepe�nym wymiarze godzin, aby m�c wywi�za� si� z obowi�zk�w domowych. Jednak z pewnych wa�nych powod�w kobiety nie maj� wielkiego wyboru. Wi�kszo�� m�czyzn nie poczuwa si� do obowi�zku opieki nad dzie�mi. Dla kobiet, na kt�re spada ten obowi�zek (razem z innymi obowi�zkami domowymi, o czym dalej), ale nadal chc� lub musz� pracowa� zarobkowo, praca w niepe�nym wymiarze godzin z konieczno�ci jawi si� jako opcja optymalna. (Om�wienie sporu o �stosunek kobiet do pracy" zob. ramka). Zr�nicowanie zarobk�w W Wielkiej Brytanii �rednia p�aca kobiety pracuj�cej zawodowo jest znacznie ni�sza od �redniej p�acy m�czyzn, chocia� od lat siedemdziesi�tych r�nica ta nieco si� zmniejszy�a