Ostatecznie dla należycie zorganizowanego umysłu śmierć to tylko początek nowej wielkiej przygody.
Główną ceremonią jest święto nie- dźwiedzia, obchodzone po udanym polowaniu. Zabija się przy tym strza- łami dwu- lub trzyletnie specjalnie utuczone zwierzę i spożywa je pod- czas wesołej uczty, a skórę i łeb roz- wiesza się. Zabicie „boskiego" nie- dźwiedzia uważa się za czynność świętą, ponieważ dusza zwierzęcia powraca do Kamui lasów i gór, do swojego właściwego boskiego świata. Modlitwa do świętego niedźwie- dzia podczas jego ofiarowania: Przygotujemy ci dobre żarcie, najlepsze, jakie kiedykolwiek u nas miałeś. Wszyscy wspólnie będziemy cię żało- wać. Ajn, który cię uśmierci, jest naszym najlepszym myśliwym. Spójrz tylko, jak on plącze i prosi cię o przebaczenie... Rozumiesz, że nie możemy cię trzymać zawsze. Zrobiliśmy dość dla ciebie, teraz na ciebie kolej, byś się dla nas poświęci!... Kochamy cię bardzo, a nasi synowie nigdy o tobie nie zapomną. l KrólNoromsin, „bógAkadu", brąz, Ni wa (2250 przed Chr.). Bagdad, Muzei Irackie 1 Stela upamiętniająca zwycięstwo A ramsina, wapień, Suza (2250 przed Chr Paryż, Luwr 3 Pieczęć cylindryczna: bóg Ea z inny bóstwami (2250 przed Chr.). Londyn, M 3 zeum Brytyjskie Przed każdym posiłkiem składane są dzięki bogu Szinda (kołyska), „na- szemu żywicielowi", temu, „który nas karmi". W kulcie przodków mężczyźni czczą przodków męskich, a kobiety - żeńskich. Szamanami są i mężczyźni, i kobiety. Niektóre osobliwości religii Ajnów przejął -> sintoizm; np. jego gohei wywodzi się z używanych przez Aj- nów jako fetysz drewnianych palików częściowo odartych z kory. Nie bój się, nie uczynimy ci nic złego: Zabijemy cię tylko, aby cię odeslać do boga lasu, który cię miłuje. AKSUMICKA RELIGIA A.r. jest religią staroetiopskiego (staroabisyńskiego) państwa, nazwaną tak od jego politycznej stolicy Aksum (I-V w.), miasta leżącego w dziś. prowincji Tigre. A.r. należy do -» starych religii Afryki. To od I w. historycznie poświadczone i najstarsze państwo Etiopii przeżywało w połowie IV w. swój rozkwit; od czasów króla Esana (Ezana) chrystianizo-wane. Najznaczniejszym pośród bóstw aksumickich był Machrem, bóg ple- mienny aksumickich królów i jedno- cześnie bóg wojny. Sam król określał się jako „syn Machrema, nie pokona- nego przez wroga". Po odniesionym zwycięstwie składano Machremowi krwawe ofiary ze 100 wołów i 50 jeńców. Innymi bogami byli Astar (niebo), bóg nieba, Medr (ziemia), bóstwo ziemi, i Becher (etiop. bachr, morze), bóg morza. Stosunki w świecie podziemnym od- powiadały całkowicie stosunkom w życiu doczesnym. Nad grobowcami wznoszono stele. Jeszcze dziś wielkie stele, wśród nich piętrowa, będąca największym monolitem świata, budo- wle nagrobne i pałac królewski przy- pominają o tym, że Aksum było kiedyś centrum aksumickiego państwa i a.r. kierując się w poszukiwaniu drogi morskiej do Indii na zachód, uznał napotkane wyspy za kraj, do którego zmierzał. Do religii powstałych w Ameryce Środkowej zaliczają się przede wszy- stkim religie -> meksykańskie, religia - »aztecka, religia -» Majów; na Haiti wśród potomków murzyńskich nie- wolników praktykowany jest kult - > wudu. Spośród religii powstałych w Ame- ryce Południowej na czoło wysuwają się religia -> Inków oraz -» umbanda w Brazylii, będąca połączeniem wy- obrażeń indiańskich i chrześcijań- skich, praktykowana również przez potomków niewolników murzyn- AMIKALIZM Ananaikjo skich sprowadzanych do Amery Południowej. Na kontynencie amerykańskim ż je dziś jeszcze 958000 wyznawco amerykańskich -» plemiennych re gii. Stanowią oni mniejszość obejm jącą 0,2% ludności amerykańsku której ok. 91% to chrześcijanie: o 87% w Ameryce Północnej i ok. 94' w Ameryce Południowej. % ogółu Kraje Liczba wyznawców wyznawców a.r. plemiennych 1. Kolumbia 256 000 26,7 2. Wenezuela 164000 17,1 3. Peru 137 000 14,3 4. Chile 78 000 8,1 5. Boliwia- : . 53 000 5,5 /. 6. Brazylia 46 000 4,8 7. USA 45 000 4,8 8. Meksyk 40000 4,2 9-21. Inne kraje 139 000 14,5 958 000 100,0 AMERYKAŃSKIE RELIGIE AMERYKAŃSKIE RELIGIE PLEMIENNE A.r. to zbiorcze określenie religii powstałych na kontynencie amery- kańskim. Ten podwójny kontynent - nazwany przez niemieckiego geo- grafa Martina Waldseemullera w 1507 od imienia jego domniemanego odkrywcy, Florentyńczyka Ameri-ga Yespucci (1451-1512) - obejmuje Amerykę Północną i Południową, po- łączone wąskim pomostem lądo-wo- wyspowym, jaki tworzy Ameryka Środkowa. Ameryka Południowa i Środkowa łącznie nazywane są Ameryką Łacińską albo Iberoamery- ką, ponieważ zostały skolonizowane przez narody romańskie (Hiszpanów i Portugalczyków) Półwyspu Iberyj- skiego. Pierwotnymi mieszkańcami Ameryki są należący do rasy mon- goloidalnej Indianie (religie -»in- diańskie) i Eskimosi w Ameryce Pół- nocnej (religia -> eskimoska). Po odkryciu Ameryki (1492) przez Genueńczyka Krzysztofa Kolumba (1451-1506) do Ameryki Północnej napłynęli Francuzi, Anglicy i Nider- landczycy. W XVII w. w następstwie imigracji chrześcijan uciekających przed prześladowaniami z Europy powstają w Ameryce Północnej pań- stwa Nowej Anglii. W 1620 na statku „Mayflower" przybyli do Massachu- setts angielscy purytanie - ojcowie pielgrzymi. W 1632 katolicy założyli Maryland, a w 1683 William Penn Filadelfię i kolonię kwakrów - Pen- sylwanię. W Ameryce, dziś w ok. 90% chrześcijańskiej, zrodziły się liczne -» nowe religie; zwłaszcza USA sta- nowią szczególnie podatny grunt dla tych religii. Należy tu wymienić -> mormonów, —» spirytyzm, -> To- warzystwo Teozoficzne, -> Christian Science, -> Peace Mission, -> Black Muslims, -» Church of God i -> Way International. W USA rozwinęły się również trzy religie -» młodzieżowe: -> Eckankar, -> Scientology Church i -» Dzieci Boże