Ostatecznie dla należycie zorganizowanego umysłu śmierć to tylko początek nowej wielkiej przygody.

 

Jakbyś to nie był Ty, tylko maska czy przebranie, zza których chwilami przeziera coś całkiem innego. Jeśli tak właśnie funkcjonujesz - wewnątrz niska samoocena, na zewnątrz pewność siebie i dobre samopoczucie - to jestem przekonana, że musi Cię to drogo kosztować. Płacisz ciągłym napięciem, albowiem wspinanie się na palce pochłania wiele energii i na krótką metę zwyczajnie męczy. A jeśli utrzymuje się przez dłuższy czas, może się nawet niekorzystnie odbić na Twoim zdrowiu. I drugi rodzaj kosztów: zamieszanie, jakie wywołuje Twoja niejednoznaczność u ludzi, którzy usiłują Cię zrozumieć. Gdyby ktoś nawet chciał dać Ci to, czego potrzebujesz, trudno mu będzie odczytać, o co Ci właściwie chodzi. Mam przyjaciela Filipa, który założył nową firmę i wpadł w - przejściowe zresztą - tarapaty. Jego dziewczyna żaliła się kiedyś, że chciałaby podtrzymać go na duchu ale nie umie tego zrobić. Wyczuwa jego znękanie i niepokój, natomiast Filip zachowuje się tak, jakby wszystko spływało po nim jak woda po gęsi. Pozostając jednak przy skulonych ramionach i nosie na kwintę - to tylko przykłady sygnałów, jakie bezwiednie dajesz innym. Jeden z nich jest szczególnie ważny, to mianowicie, czy w kontaktach z ludźmi patrzysz im w oczy. Osoby niepewne siebie na ogół tego nie robią. Co wtedy przeżywa ten, na kogo nie patrzysz? Najczęściej myśli sobie: coś tu jest nie w porządku, chce coś przede mną ukryć, pewnie oszukać; a może, skoro unika kontaktu, źle o mnie myśli albo mnie lekceważy. Mało komu przychodzi do głowy, że to z nieśmiałości czy zażenowania. Jak wiele może zmienić patrzenie w oczy, sprawdziłam w bardzo niewdzięcznej sytuacji międzyludzkiej, mianowicie przy załatwianiu spraw urzędowych. Największy formalista, dla którego normalnie klient czy petent to wróg, jeżeli złapać jego wzrok - mięknie i zaczyna traktować człowieka bardziej po ludzku. Nie mówię już o tym, że jeśli nie patrzysz, pozbawiasz się wielu bezcennych informacji, przede wszystkim nie dowiadujesz się, jaka jest reakcja na Ciebie i różne Twoje zachowania. Miałam raz w prowadzonej przez siebie grupie przykład jak z podręcznika. Był tam bardzo duży facet, Krystian, który bał się ludzi, i kiedy coś od nich chciał, zawsze patrzył sobie na buty. Zaproponowałam mu, żeby podnosił wzrok, ilekroć zwraca się do innej osoby. I dokonało się wielkie odkrycie: Krystian stwierdził, że to oni się go boją. No, może nie wszyscy, ale spora część. Wróćmy do sytuacji egzaminacyjnej mając na uwadze, że całe życie to jeden wielki egzamin, bo - pamiętasz, jak pisała Wiesława Szymborska - "nic dwa razy się nie zdarza i nie zdarzy. Z tej przyczyny zrodziliśmy się bez wprawy i pomrzemy bez rutyny". A więc stajesz ze skulonymi ramionami i oczami wbitymi w podłogę, a na nosie masz wypisane, że na pewno Ci się nie uda. Egzaminator widzi to i Twoje przekonanie przynajmniej w jakimś stopniu mu się udziela. Czyli jeszcze zanim cokolwiek się zacznie, już ma do Ciebie nie najlepsze nastawienie. Ono z kolei udziela się Tobie, kulisz się jeszcze bardziej i Twój sygnał, że spodziewasz się niepowodzenia, staje się wyraźniejszy. I tak nastawiacie się nawzajem coraz gorzej i gorzej. Na szczęście w życiu nie jest aż tak źle. Specjalnie przesadziłam w tym opisie, żeby wyraźniej było widać, jak sam stajesz się źródłem własnych kłopotów. Namawiam Cię w tym miejscu na mały eksperyment: postaraj się parę razy w różnych sytuacjach, kiedy czujesz się nieszczególnie, wyprostować ramiona, podnieść głowę i patrzeć prosto w oczy. Sprawdź, czy to coś zmienia, może się zachęcisz do trochę innego zachowania, niż dotąd miałeś w zwyczaju. 2. Trudne początki Pamiętasz jak było, kiedy znalazłeś się w nowej szkole albo poszedłeś na studia? Gdy zaczynałeś nową pracę? Opowiadała mi znajoma dziewczyna, jak czuła się przez parę pierwszych tygodni w szkole za granicą, dokąd wyjechali służbowo jej rodzice: "Byłam kompletnie ogłupiała i zupełnie do niczego. Na lekcjach jak przygłup, na prywatkach jak jakiś raróg. Nie wiedziałam nawet, o czym rozmawiać na przerwach, co się odezwałam, to głupio. Byłam nie tak ubrana, inaczej podnosiłam rękę na lekcjach. Miałam wrażenie, że nawet nogi i ręce mam nie takie. Tak mi się wtedy wydawało. Z czasem zaczęło być lepiej, wciągnęłam się". Co jakiś czas, bez wyjeżdżania, wszyscy trafiamy na sytuacje, w których czujemy się jak w obcym kraju. Każda nowa sytuacja wymaga przystosowania, wszystkie początki obfitują w niepowodzenia, bo poruszasz się po nieznanym gruncie bez rozeznania i wprawy. Nic dziwnego, że reagujesz niepewnością wątpliwościami na własny temat i zwykle w konsekwencji pogarsza się Twój autoportret. Przypuszczam, że nie jesteś wtedy dla siebie zbyt dobry i nie fundujesz sobie okresu ochronnego, czasowej taryfy ulgowej na wejście w nowe układy. Pewnie z przykrością stwierdzasz, że inni radzą sobie lepiej, zazdrościsz im, a nawet jesteś na nich zły. Trudno bywa zwłaszcza wtedy, gdy oni znają się od lat i dużo ich ze sobą łączy. Naprawdę nie do pozazdroszczenia jest sytuacja nowego pracownika trafiającego do zgranego zespołu, nowej dziewczyny czy chłopaka wprowadzanego do paczki starych przyjaciół swojej sympatii, małżonka przyjeżdżającego z pierwszą wizytą do rodziny partnera. Oni śmieją się z jakiejś zabawnej historii sprzed lat, a Tobie wydaje się, że z Ciebie. Rozumieją się w pół słowa, przerzucają doskonale czytelnymi dla nich aluzjami, a Ty nic nie kojarzysz i czujesz się jak ostatni tuman