Ostatecznie dla należycie zorganizowanego umysłu śmierć to tylko początek nowej wielkiej przygody.
Badając ten strumień życia społecznego, socjolog skupia uwagę na tym, co jest w nim trwałe, powtarzalne i prawidłowe, tzn. na stosunkach społecznych. Stosunki te kształtują się w toku procesów społecznych. Dlatego pierwszym i zasadniczym pojęciem systemu Wiesego jest pojęcie procesu społecznego. Analizując wszelkie zdarzenia zachodzące między ludźmi, Wiese stwierdza, że sprowadzają się one do dwóch podstawowych zjawisk: ludzie zbliżają się do siebie i oddalają się od siebie. Sfera społeczna wypełniona jest aktami wiązania i rozłączania się ludzi. Właśnie te akty są procesami społecznymi, które możemy zdefiniować jako przebiegi, poprzez które ludzie zbliżają się do siebie lub się od siebie oddalają. Formalnie procesy te są zawsze zmianą dystansu między ludźmi. Procesy społeczne łączenia się i zrzeszania oraz oddalania i dzielenia, łącząc się i splatając, składają się na całość życia społecznego. Procesy te prowadzą do powstawania i zanikania stosunków społecznych. Stosunkiem społecznym jest pewna więź łącząca jednostki. Następnie Wiese wprowadza pojęcia dystansu społecznego, którego modyfikacje są istotą procesów, przestrzeni społecznej i wytworów społecznych, czyli zbiorowości. Gdy określone procesy społeczne w swojej istocie przebiegają zawsze w sposób podobny i prowadzą do zawsze tych samych (lub co najmniej podobnych) stosunków, wtedy powstają wytwory społeczne (Gebilde). Statycznie moglibyśmy je zdefiniować jako zespół stosunków społecznych, które są ze sobą tak splecione, że w życiu codziennym ujmuje się je jako jedność. Postawione na początku twierdzenie, że w gruncie rzeczy istnieją tylko społeczne procesy i ich wyniki - stosunki społeczne, nie zostaje uchylone przez stwierdzenie istnienia wytworów, społecznych, gdyż wytwory te są tylko zagęszczeniami i skupieniami stosunków wywodzących się zawsze i tylko z procesów społecznych. Dla całkowitego i systematycznego zbadania i przeglądu współżycia i współdziałania ludzkiego, a więc całości zjawisk społecznych, wystarczają Wiesemu pojęcia: procesu, dystansu i wytworu społecznego (zbiorowości). Zgodnie z tym zadania socjologii rozpadają się, na dwie dziedziny: 1) analiza struktury procesów społecznych i ich klasyfikacja; 2) analiza wytworów społecznych. Analiza procesów Procesy społeczne są elementarnymi zjawiskami życia społecznego. Analizę procesów Wiese rozpoczyna od stwierdzenia, jakie czynniki wywołują procesy społeczne. Proces społeczny P jest zawsze wynikiem postawy uczestniczącego w nim człowieka H oraz obiektywnie istniejącej sytuacji S. A więc w najróżnorodniejszych zdarzeniach, jak np. oszustwo; założenie partii politycznej, abdykacja, bankructwo, zerwanie małżeństwa, obojętne czy są to zwykłe fakty codziennego życia, czy też wielkie wypadki historyczne - zawsze proces społeczny jest zmianą dystansu między ludźmi, zmianą więzi społecznej między ludźmi w jakimś punkcie. Ta zmiana dystansu spowodowana zostaje zawsze przez kombinację danych rzeczowych i osobistych. Wiese wyraża to w postaci formuły P =H x S. Na każdy więc proces społeczny składają się dwa czynniki podstawowe: postawa (H) oraz obiektywny układ warunków zewnętrznych. Oba te czynniki można rozłożyć dalej. H jest wynikiem wrodzonych właściwości człowieka I oraz jego dotychczasowych doświadczeń E. W formułce można to przedstawić następująco: H =I x E. Sytuacja S składa się również z dwóch elementów: warunków rzeczowych środowiska U i postaw ludzi uczestniczących w tym procesie H1. Zatem S = U x H1. Według takiego schematu można zanalizować każdy proces społeczny. Klasyfikując procesy społeczne, Wiese, wyróżnia procesy zasadnicze: procesy wiązania (zbliżania), czyli tzw. procesy A; procesy rozłączania (oddalania), czyli tzw. procesy B; oraz procesy mieszane wiązania i rozłączania, czyli tzw. procesy M. Procesy zasadnicze rozpadają się na procesy główne. Różnią się one między sobą różnicą stopnia zbliżenia lub oddalenia. W obrębie procesów A Wiese wyróżnia następujące procesy główne: A a - zbliżenie A b - przystosowanie A c - zrównanie A d - zjednoczenie Procesy B obejmują następujące procesy główne: B a - konkurencja (współzawodnictwo) B b - opozycja B c - konflikt Procesy główne obejmują szereg podprocesów. Tak np. Wisse wyróżnia 18 podprocesów zbliżania. Nie wszystkie procesy prowadzą do powstania stosunków. Takie procesy, które nie prowadzą z konieczności do stosunków, lecz w większości wypadków pozostają powierzchownymi zetknięciami, nazywamy kontaktami. W kontakcie kryje się zarówno możliwość zbliżenia, jak i oddalenia. Jak wygląda np. schemat procesów prowadzących od izolacji do zbliżenia? W stadium wstępnym mamy do czynienia z izolowaniem, obcością, odróżnianiem, wrogością. Stadium przejściowe stanowi kontakt. Wstępnym stadium zrzeszenia jest albo wzajemne tolerowanie się, albo kompromis. Stąd prowadzi już droga do procesów A. Całkowity system wszystkich procesów zasadniczych, głównych i podprocesów daje uszeregowany porządek wszystkich typowych przebiegów międzyludzkich, a zarazem jednolity przegląd całego życia społecznego. System Wiesego starał się po prostu dać wyczerpującą klasyfikację wszystkich możliwych form, jakie mogą przybierać ludzkie działania i postępowania, wszystkie zdarzenia składające się na strumień życia społecznego. Oczywiście klasyfikację form oderwanych od konkretnej treści historycznej. Powtarzające się procesy społeczne mają tendencję do wytwarzania nie tylko stosunków, lecz także trwalszych i ogólniejszych stanów międzyludzkich, które przez inne procesy społeczne mogą być wzmacniane lub niszczone. I tak procesy A prowadzą do stanu uspołecznienia, powiązania i zależności. Procesy B prowadzą do stanu odizolowania, wycofania się powiązań i samodzielności. Takie stany społeczne są ogniwem pośrednim między stosunkami a wytworami społecznymi. Analiza i systematyka wytworów Jak już wiemy, Wiese ujmował wytwory, czyli zbiorowości jako zagęszczenia i skupienia stosunków społecznych, będących z kolei rezultatami procesów. Społeczeństwo jako odrębna rzeczywistość jest tylko fikcją istniejącą w naszej świadomości. Realnie, w rzeczywistości zachodzą tylko działania ludzkie, których zagęszczenia i jednolitości powodują, że skrótowo możemy mówić o zbiorowościach. Dlatego analiza zbiorowości musi przede wszystkim zmierzać do wykrycia tych procesów, które je tworzą i nadają im charakter. Wiese wyróżnia trzy zasadnicze rodzaje zbiorowości, przy czym zasadą wyróżnienia jest dystans istniejący między jednostką a zbiorowością: 1) masy, 2) grupy, 3) zbiorowości abstrakcyjne