Ostatecznie dla należycie zorganizowanego umysłu śmierć to tylko początek nowej wielkiej przygody.
Badaj�c ten strumie� �ycia spo�ecznego, socjolog skupia uwag� na tym, co jest w nim trwa�e, powtarzalne i prawid�owe, tzn. na stosunkach spo�ecznych. Stosunki te kszta�tuj� si� w toku proces�w spo�ecznych. Dlatego pierwszym i zasadniczym poj�ciem systemu Wiesego jest poj�cie procesu spo�ecznego. Analizuj�c wszelkie zdarzenia zachodz�ce mi�dzy lud�mi, Wiese stwierdza, �e sprowadzaj� si� one do dw�ch podstawowych zjawisk: ludzie zbli�aj� si� do siebie i oddalaj� si� od siebie. Sfera spo�eczna wype�niona jest aktami wi�zania i roz��czania si� ludzi. W�a�nie te akty s� procesami spo�ecznymi, kt�re mo�emy zdefiniowa� jako przebiegi, poprzez kt�re ludzie zbli�aj� si� do siebie lub si� od siebie oddalaj�. Formalnie procesy te s� zawsze zmian� dystansu mi�dzy lud�mi. Procesy spo�eczne ��czenia si� i zrzeszania oraz oddalania i dzielenia, ��cz�c si� i splataj�c, sk�adaj� si� na ca�o�� �ycia spo�ecznego. Procesy te prowadz� do powstawania i zanikania stosunk�w spo�ecznych. Stosunkiem spo�ecznym jest pewna wi� ��cz�ca jednostki. Nast�pnie Wiese wprowadza poj�cia dystansu spo�ecznego, kt�rego modyfikacje s� istot� proces�w, przestrzeni spo�ecznej i wytwor�w spo�ecznych, czyli zbiorowo�ci. Gdy okre�lone procesy spo�eczne w swojej istocie przebiegaj� zawsze w spos�b podobny i prowadz� do zawsze tych samych (lub co najmniej podobnych) stosunk�w, wtedy powstaj� wytwory spo�eczne (Gebilde). Statycznie mogliby�my je zdefiniowa� jako zesp� stosunk�w spo�ecznych, kt�re s� ze sob� tak splecione, �e w �yciu codziennym ujmuje si� je jako jedno��. Postawione na pocz�tku twierdzenie, �e w gruncie rzeczy istniej� tylko spo�eczne procesy i ich wyniki - stosunki spo�eczne, nie zostaje uchylone przez stwierdzenie istnienia wytwor�w, spo�ecznych, gdy� wytwory te s� tylko zag�szczeniami i skupieniami stosunk�w wywodz�cych si� zawsze i tylko z proces�w spo�ecznych. Dla ca�kowitego i systematycznego zbadania i przegl�du wsp�ycia i wsp�dzia�ania ludzkiego, a wi�c ca�o�ci zjawisk spo�ecznych, wystarczaj� Wiesemu poj�cia: procesu, dystansu i wytworu spo�ecznego (zbiorowo�ci). Zgodnie z tym zadania socjologii rozpadaj� si�, na dwie dziedziny: 1) analiza struktury proces�w spo�ecznych i ich klasyfikacja; 2) analiza wytwor�w spo�ecznych. Analiza proces�w Procesy spo�eczne s� elementarnymi zjawiskami �ycia spo�ecznego. Analiz� proces�w Wiese rozpoczyna od stwierdzenia, jakie czynniki wywo�uj� procesy spo�eczne. Proces spo�eczny P jest zawsze wynikiem postawy uczestnicz�cego w nim cz�owieka H oraz obiektywnie istniej�cej sytuacji S. A wi�c w najr�norodniejszych zdarzeniach, jak np. oszustwo; za�o�enie partii politycznej, abdykacja, bankructwo, zerwanie ma��e�stwa, oboj�tne czy s� to zwyk�e fakty codziennego �ycia, czy te� wielkie wypadki historyczne - zawsze proces spo�eczny jest zmian� dystansu mi�dzy lud�mi, zmian� wi�zi spo�ecznej mi�dzy lud�mi w jakim� punkcie. Ta zmiana dystansu spowodowana zostaje zawsze przez kombinacj� danych rzeczowych i osobistych. Wiese wyra�a to w postaci formu�y P =H x S. Na ka�dy wi�c proces spo�eczny sk�adaj� si� dwa czynniki podstawowe: postawa (H) oraz obiektywny uk�ad warunk�w zewn�trznych. Oba te czynniki mo�na roz�o�y� dalej. H jest wynikiem wrodzonych w�a�ciwo�ci cz�owieka I oraz jego dotychczasowych do�wiadcze� E. W formu�ce mo�na to przedstawi� nast�puj�co: H =I x E. Sytuacja S sk�ada si� r�wnie� z dw�ch element�w: warunk�w rzeczowych �rodowiska U i postaw ludzi uczestnicz�cych w tym procesie H1. Zatem S = U x H1. Wed�ug takiego schematu mo�na zanalizowa� ka�dy proces spo�eczny. Klasyfikuj�c procesy spo�eczne, Wiese, wyr�nia procesy zasadnicze: procesy wi�zania (zbli�ania), czyli tzw. procesy A; procesy roz��czania (oddalania), czyli tzw. procesy B; oraz procesy mieszane wi�zania i roz��czania, czyli tzw. procesy M. Procesy zasadnicze rozpadaj� si� na procesy g��wne. R�ni� si� one mi�dzy sob� r�nic� stopnia zbli�enia lub oddalenia. W obr�bie proces�w A Wiese wyr�nia nast�puj�ce procesy g��wne: A a - zbli�enie A b - przystosowanie A c - zr�wnanie A d - zjednoczenie Procesy B obejmuj� nast�puj�ce procesy g��wne: B a - konkurencja (wsp�zawodnictwo) B b - opozycja B c - konflikt Procesy g��wne obejmuj� szereg podproces�w. Tak np. Wisse wyr�nia 18 podproces�w zbli�ania. Nie wszystkie procesy prowadz� do powstania stosunk�w. Takie procesy, kt�re nie prowadz� z konieczno�ci do stosunk�w, lecz w wi�kszo�ci wypadk�w pozostaj� powierzchownymi zetkni�ciami, nazywamy kontaktami. W kontakcie kryje si� zar�wno mo�liwo�� zbli�enia, jak i oddalenia. Jak wygl�da np. schemat proces�w prowadz�cych od izolacji do zbli�enia? W stadium wst�pnym mamy do czynienia z izolowaniem, obco�ci�, odr�nianiem, wrogo�ci�. Stadium przej�ciowe stanowi kontakt. Wst�pnym stadium zrzeszenia jest albo wzajemne tolerowanie si�, albo kompromis. St�d prowadzi ju� droga do proces�w A. Ca�kowity system wszystkich proces�w zasadniczych, g��wnych i podproces�w daje uszeregowany porz�dek wszystkich typowych przebieg�w mi�dzyludzkich, a zarazem jednolity przegl�d ca�ego �ycia spo�ecznego. System Wiesego stara� si� po prostu da� wyczerpuj�c� klasyfikacj� wszystkich mo�liwych form, jakie mog� przybiera� ludzkie dzia�ania i post�powania, wszystkie zdarzenia sk�adaj�ce si� na strumie� �ycia spo�ecznego. Oczywi�cie klasyfikacj� form oderwanych od konkretnej tre�ci historycznej. Powtarzaj�ce si� procesy spo�eczne maj� tendencj� do wytwarzania nie tylko stosunk�w, lecz tak�e trwalszych i og�lniejszych stan�w mi�dzyludzkich, kt�re przez inne procesy spo�eczne mog� by� wzmacniane lub niszczone. I tak procesy A prowadz� do stanu uspo�ecznienia, powi�zania i zale�no�ci. Procesy B prowadz� do stanu odizolowania, wycofania si� powi�za� i samodzielno�ci. Takie stany spo�eczne s� ogniwem po�rednim mi�dzy stosunkami a wytworami spo�ecznymi. Analiza i systematyka wytwor�w Jak ju� wiemy, Wiese ujmowa� wytwory, czyli zbiorowo�ci jako zag�szczenia i skupienia stosunk�w spo�ecznych, b�d�cych z kolei rezultatami proces�w. Spo�ecze�stwo jako odr�bna rzeczywisto�� jest tylko fikcj� istniej�c� w naszej �wiadomo�ci. Realnie, w rzeczywisto�ci zachodz� tylko dzia�ania ludzkie, kt�rych zag�szczenia i jednolito�ci powoduj�, �e skr�towo mo�emy m�wi� o zbiorowo�ciach. Dlatego analiza zbiorowo�ci musi przede wszystkim zmierza� do wykrycia tych proces�w, kt�re je tworz� i nadaj� im charakter. Wiese wyr�nia trzy zasadnicze rodzaje zbiorowo�ci, przy czym zasad� wyr�nienia jest dystans istniej�cy mi�dzy jednostk� a zbiorowo�ci�: 1) masy, 2) grupy, 3) zbiorowo�ci abstrakcyjne