Ostatecznie dla należycie zorganizowanego umysłu śmierć to tylko początek nowej wielkiej przygody.
" Woda życia symbolizuje to “przebudzenie". Nigdzie nie spotkamy jaśniejszej interpretacji. Rzekome życie wieczne utożsamiane jest w większości przekazów i pism z fizyczną nieśmiertelnością. Ale Drzewo Życia wyrasta też z głowy Buddy, zwanego “doskonale przebudzonym", i zachowuje w tradycji buddyzmu znaczenie ważnego symbolu doskonale oświeconej świadomości. Wszelkie znane cywilizacje rozwijały się w poszukiwaniu własnego raju. Po bezowocnym poszukiwaniu ginęły zrezygnowane albo zniechęcone, bo nie potrafiły żyć w swoim Edenie. Tak dzieje się bardzo często. Bo gdy człowiek wreszcie znajdzie swój raj, nie potrafi w nim żyć. Spo- łeczeństwa wysoko rozwinięte technologicznie też nie zrezygnowały z marzeń o życiu wiecznym, choć je ukrywają. Wiecznego życia poszukuje się w laboratoriach genetyków. Ale ślepe poszukiwanie raju i życia wiecznego łączyło się zawsze i nadal łączy z niszczeniem i wyburzaniem: czy były to antyczne wyprawy zdobyczne, zdobycie Ameryki, wyprawy krzyżowe czy współczesne systematyczne niszczenie środowiska naturalnego i brutalne dręczenie zwierząt doświadczalnych pod szyldem postępu medycznego. Ślady po trepanacji, znalezione w nekropoli półwyspu Paracas są być może wynikiem poszukiwania raju, rezultatem kroczenia ku niemu przeklętą drogą. Z pewnością istnieje jakaś tajemnicza zależność między trepanowanymi czaszkami z Paracas, ilustracją genetycznych procesów na płaszczu i potężnym drzewem życia w piasku pustyni. Na razie jednak milczy mistyczny punkt węzłowy: Paracas, siedziba mocy strzegącej pilnie swej tajemnicy. Bóstwo kultury Paracas. Przypuszczalnie chodzi tu o kapłana - szamana, który wyposażony w liczne symboliczne akcesoria ucieleśnia bóstwo. Bogactwo symboliki Drzewa Życia jest prawie niewyczerpane. Szamani uważają, że ów najstarszy symbol ludzkości stanowi materiał do rozmyślań na niejedno życie. Ale nawet w ciągu całego jego trwania zdoła człowiek poznać jedynie zewnętrzną warstwę gęstej korony liści. Mircea Eliade nazywa je “uniwersum w nieustannie trwającej regeneracji, niewyczerpanym źródłem życia kosmicznego" lub “symbolem nieba i światów kosmicznych". Dla większości Drzewo Życia pozostaje nadal tajemnicą. Dwujęzyczny bóg - stwórca wyobrażony na jednym z płaszczy z Paracas. Z jego ciała wypływają światy z ich żywymi stworzeniami i wracają do niego w wiecznym obiegu. W rytuałach inicjacyjnych szamanów Drzewo Życia odgrywa ważną rolę jako punkt styczny między niebem i ziemią, jako oś Ziemi łączącą naszą planetę z przestrzenią kosmiczną. Szamani traktują regiony kosmiczne odmiennie niż człowiek kultury zachodniej. Widzą w nich regiony we- wnętrzne a nie zewnętrzne. Początkujący szaman wstępuje w czasie ceremonii na drzewo po siedmiu do dziewięciu stopniach symbolizujących poziomy nieba. U północnoamerykańskich Indian Pomo trwa to inicjacyjne wstępowanie na dziesięciometrowe drzewo cztery dni i cztery noce. Inne szczepy ustawiają symboliczne drzewo pośrodku tipi (namiotu). Kandydat na szamana musi cierpliwie znosić zadawany mu ból w czasie wspinaczki. Wszędzie od niepamiętnych czasów człowiek konfrontowany jest z tajemniczymi, nie wyjaśnionymi mocami. We wszystkich kulturach próbuje je zgłębić. Nie znając zjawiska, tworzy symbole i mity. Są one odpowiedzialne za rzeczywistość poza granicami poznawalnego. Wprowadzają porządek w misterium życia. Symbole wydobywają esencję życia z nieprzejrzystego chaosu świata. W ten sposób działają na świadomość człowieka. Mircea Eliade uważa, że “ten, kto rozumie symbol, otwiera się nie tylko na obiektywny świat, ale równocześnie potrafi wznieść się ponad swoje indywidualne istnienie i dojść do całościowego zrozumienia tego, co uniwersalne... Symbol pomaga pobudzić indywidualne doświadczenie i zamienić je w akt duchowy." Zależny od wpływu Słońca cykl biologiczny ryby wyobrażony na jednym z kamieni z Ica. Jose Arguelles, znany badacz kultury Majów, tak mówi o symbolach: “Systemy symboli kryją różne poziomy świadomości, są bardziej wieloznaczne, niż z pozoru się wydaje. Powstały ze skupienia energii i mogą ją ponownie wypromieniować. Czteropalczastość jednej z figur z płaskowyżu Nazca. Szereg spójnych symboli tworzy system zwany mapą świadomości