Ostatecznie dla należycie zorganizowanego umysłu śmierć to tylko początek nowej wielkiej przygody.
Himmelweit(1962)odró¿ni³a przypadku filmu i telewizji-wp³yw bezpoœredni, kumulatywy i podœwiadomy. Wp³yw bezzoredm wywieraj¹ poszczególne filmy i programy TV. Wp³yw ten, to bezpoœrednie dzia³anie emocjonalne programu lub filmu oraz intelektualne opracowanie obejrzanych treœci. Wp³yw wmulmwny dzia³a na zasadzie mechanizmu kr¹¿enia. Ka¿dy program wywiera ma³y, prawie niedostrzegalny wp³yw, który nastêpnie sumuje siê, kumuluje z wp³ywem poprzednich programów i powoduje w psychice odbiorcy wyraŸne zmiany. Zbli¿ony do niego jest wp³yw pwbwiwdomy. Widz mo¿e pocz¹tkowo odrzuciæ postawy prezen. Lzngitudinalne badania amerykañskie, w których bra³o udzia³ 271 rodzin maj¹cych trzyj piêcioletnie dzieci, wykaza³y, ¿e rodzice ogl¹daj¹ z dzieæmi przede wszystkim programy dla doros³ych, natomiast bardzo rzadko wspæ(uczestnicz¹ w ogl¹daniu prugram¿w dzieciêcych. Autorzy podzielili wszystkie programy na: 1)infzrmacyjne przeznaczone dla dzieci, 2)rozrywkowe dla dzieci, 3)zawieraj¹ce wiadomoœci i informacje, 4)sportzwe, 5)komediowe, 6)widowiska teatralne, 7)przygodowe, b)gry telewizyjne. Ogl¹danie telewizji wspólnie z rodzicami zachêca³o dzieci do œledzenia programów informacyjnych, a dzieci rodziców resuyktywychogl¹da³y znacznie mniej programæw rozrywkowych. Autorzy zwrócili te¿ uwagê na du¿e znaczenie telewizji w procesie socjalizacji dziecka(Perers i in., 19913. towane mu przez ekran z powodu kontekstu, w jakim zostaj¹ ukazane(np.postawa agresji zostaje ukarana). Z czasem jednak okolicznoœci towarzysz¹ce ulegaj¹ zapomnieniu, a napiêcie uczuciowe wywo³ane przez postawê bohatera utworu tkwi w odbiorcy"(tam¿e). Wydaje siê, ¿e powy¿sze rozró¿nienie odnosi siê tak¿e do pozosta³ych œrodków masowego przekazu. Jest kwesti¹ dyskusyjn¹, czy obraz wizualny narzucony przez kino lub telewizjê wywiera wiêkszy wp³yw ni¿ treœci przekazane w formie mowy dŸwiêkowej lub pisanego tekstu utworu literackiego czy publicystycznego albo popularnonaukowego. Rzeczywistoœæ wyobra¿ona przez twórcê wymaga wiêkszego wysi³ku intelektualnego, przemawia do wyobraŸni i inwencji odbiorcy, który przetwarza j¹ w indywidualny sposób. Œrodkom audiowizualnym zarzuca siê czêsto, ¿e ucz¹ widza biernej, czysto recepcyjnej postawy. Upatruje siê tak¿e ich niebezpieczeñstwo w nat³oku treœci. W programie jednego dnia(TV)przedstawiane s¹ sprawy wa¿ne i b³ahe, g³êbokie i p³ytkie, tragiczne i zabawne. Wszystkie prezentowane s¹ na tym samym ekranie, w jednym szeregu, tote¿ w umyœle widza wszystkie sprawy mog¹ nabraæ równorzêdnego znaczenia. Œwiat zmienia siê w zalew obrazów. Powstaje obawa, ¿e ren zalew obrazów mo¿e wytworzyæ u m³odocianych odbiorców postawê ich obojêtnoœci, dystansu wobec ludzkich cierpieñ i problemów"(Koblewska, 1967, s. 1023. Dlatego wa¿na staje siê pomoc rodziców w doborze programów i eliminowaniu tych, których dziecko nie powinno ogl¹daæ, oraz w regulowaniu czasu spêdzanego przez nie przed telewizorem. Do zadañ rodziców i wychowawców nale¿y udzielenie pomocy dziecku w zrozumieniu myœli przewodniej widowiska poprzez odpowiedni komentarz i wyjaœnienie, rozmowê i dyskusjê. Nie polega to na narzucaniu wychowankowi w³asnych odczuæ i opinii, lecz na zaspokojeniu jego potrzeby dzielenia siê z otoczeniem doznanymi wra¿eniami i prze¿yciami, co stwarza wiele okazji do kszta³towania s¹dów moralnych postaw i przekonañ. Telewizja a zachowania agresywne. Szczególnie wiele uwagi poœwiêcono oddzia³ywaniu telewizji na zachowania agresywne dzieci i m³odzie¿y. Od czasów prac A. Bandury nad uczeniem siê przez obserwacjê, a nastêpnie eksperymentów nad modelowaniem czynnoœci agresywnych(por.rozdz, 26)podjêto w latach siedemdziesi¹tych w USA publiczne dyskusje na temat tego, czy telewizja uczy agresji i wzmacnia j¹, czy te¿-przeciwnie-os³abia tendencje agresywne, które roz³adowuj¹ siê podczas ogl¹dania brutalnych scen przemocy. RJ. Huesmann i LJ. Bron podjêli ten problem w obszernym opracowaniu(1986, recenzja L. Kirwil z tj ksi¹¿ki l 987), w którym przedstawiono m in.badania prowadzone w obrêbie ró¿nych kultur i narodowoœci, w tym równie¿ badania pod kierunkiem Adama Fraczka 15-i I 7-letniej m³odzie¿y polskiej. Zawartoœæ agresywnych wzorców w polskich programach telewizyjnych z lat 1979-1981, kiedy te badania prowadzono, by³a niska w porównaniu z programami TV w innych krajach. Byæ mo¿e, dlatego stwierdzono s³ab¹ zale¿noœæ miêdzy stopniem agresywnoœci badanej m³odzie¿y polskiej a preferowaniem przez ni¹ programów TV o agresywnej treœci. Czynnikami wzmagaj¹cymi agresywne tendencje i czynn¹ agresjê m³odzie¿y by³y w Polsce przede wszystkim niski status ekonomiczny rodziny i odrzucenie. 223. 224. emocjonalne przez rodziców. Normy spo³eczne wpajane przez œrodowisko wychowawcze okaza³y siê g³ównym regulatorem uczenia siê agresji. W odniesieniu do teoretycznych wniosków z tych obszernych i metodologicznie poprawnych badañ Huesmanna i Brona ustalono jednak¿e wp³yw ogl¹dania programów TV nasyconych rozmaitymi aktami przemocy na póŸniejszy przyrost agresywnoœci u dzieci i m³odzie¿y amerykañskiej, fiñskiej australijskiej i izraelskiej. Zdaniem L. Kirwil(1987)warto by³oby powtórzyæ badania w Polsce, zw³aszcza ¿e zmieni³a siê w zasadniczy sposób treœæ programów telewizyjnych. Si³a oddzia³ywania wychowawczego œrodków masowego przekazu polega na przedstawianiu ró¿norodnych stylów ¿ycia i rozmaitych systemów wartoœci, na poszerzaniu horyzontów umys³owych, sugerowaniu idei w kontekstach spo³ecznych