Ostatecznie dla należycie zorganizowanego umysłu śmierć to tylko początek nowej wielkiej przygody.
została zniszczona przez pożar, a następnie rozebrana. Żółkiewski ratusz przylega do fragmentarycznie zachowanych murów miejskich, zbudowanych na pocz. XVII w., a zlikwidowanych przez władze austriackie w 1. poł. XIX w. Pierwotnie do Żółkwi prowadziły cztery bramy miejskie, z których do naszych czasów przetrwały dwie: brama Glińska (zwana też Krakowską) położona pomiędzy dzwonnicą kolegiaty a ratuszem, w większości zrekonstruowana w latach 90. XX w., oraz brama Zwierzyniecka położona na wschód od zamku. Istotnym punktem systemu fortyfikacyjnego miasta był zamek zajmujący całą południowo-zachod-niąpierzeję rynku. Był to najistotniejszy element miasta rezydencjonalnego. Wzniesiony równocześnie z miastem, według planów Pawła Szczęśliwego, jest budowlą późnorenesansowa. Na obszerny dziedziniec zamkowy możemy wejść poprzez charakterystyczną dla panoramy miasta wieżę bramną ozdobioną monumentalnym portalem, na którym widnieją herb Żółkiewskich (Lubicz) oraz niedawno odkryta tablica erekcyjna. Regularny dziedziniec zamkowy otaczają w większości zrujnowane skrzydła zamkowe. Rezydencja właścicieli mieściła się w najlepiej zachowanym do dnia dzisiejszego skrzydle południowym, położonym na wprost bramy wjaz- dowej. Skrzydło wschodnie przeznaczono dla licznych gości, w skrzydle zachodnim zlokalizowano mieszkania dla fraucymeru oraz kuchnię, piekarnię i spiżarnię. Przed 1640 r. do skrzydła rezydencjonalnego dobudowano kaplicę, która obecnie pozostaje w całkowitej ruinie. Rezydencję rozbudował Jan III - przekształcił ją w budowlę godną królów. Do skrzydła rezydencjonalnego dobudowano wówczas piętrowy krużganek, skrzydła boczne podwyższono o piętro. Sobieski uczynił z zamku swoiste muzeum rodowe, gromadząc tu pamiątki po przodkach, zwłaszcza po hetmanie Żółkiewskim, oraz własne trofea wojenne. W rocznicę wiedeńskiej wiktorii zamek był świadkiem wielkich uroczystości. Urządzono wówczas pokaz zdobytych na Turkach bogactw, wystawiano je w wezyrskich namiotach, rozbitych na podmiejskich łąkach. Z tych wspaniałych czasów niewiele pozostało do dnia dzisiejszego. Zamek przebudowany w połowie XVIII w. przez Michała Kazimierza Radziwiłła, w XIX w. został zaadaptowany na potrzeby administracyjne. Mieściły się tu wówczas sądy, urzędy starostwa, mieszkania urzędników oraz szkoła. Po II wojnie światowej nastąpiła dalsza degradacja fizyczna obiektu - obok szkoły umieszczono w nim koszary wojskowe. Nowe czasy dają nadzieję, że stan ten wkrótce się zmieni. Nieopodal żółkiewskiego rynku wznosi się druga świątynia miasta, cerkiew greckokatolicka pod wezwa- niem Serca Pana Jezusa i monaster Bazylianów. Fundatorem pierwotnego, drewnianego budynku był hetman Stanisław Żółkiewski. W 1682 r. cerkiew, za zgodą Jana III, objęli bazylianie. Król wspomógł budowę murowanej świątyni i drewnianego klasztoru, którego pierwszym ihumenem został, przebywający na wygnaniu, metropolita mołdawski Dostofiej - utalentowany pisarz i poeta. To dzięki niemu Jan III podczas wyprawy mołdawskiej w 1691 r. zabrał z cerkwi metropolitarnej w Suczawie ciało czczonego na całej Rusi i Mołdawii św. Jana Suczaw-skiego i umieścił je w ukończonej rok wcześniej żółkiewskiej cerkwi, która od tego czasu stała się celem licznych pielgrzymek. Prace nad rozbudową kompleksu trwały przez cały XVIII w. Na początku tego stulecia cerkiew otrzymała m.in. wspaniały ikonostas z obrazami malowanymi przez Iwana Rutkowicza. W 1750 r. ukończono budowę potężnej dzwonnicy, która pełniła jednocześnie funkcję wieży bramnej, a w 1780 r. - pracę przy wznoszeniu murowanego klasztoru. Kiedy Galicja i Bukowina znalazły się pod berłem Habsburgów, cesarz Józef II w 1783 r. zwrócił relikwie św. Jana metropolii w Suczawie. Władze austriackie ostatecznie w 1855 r. skasowały opactwo. Obecny swój wygląd cerkiew klasztorna zawdzięcza dokonanej w latach 1911 - 1913 przebudowie, która nadała jej cechy charakterystyczne dla cerkwi moskiewskich. W tym samym czasie wnętrze budowli pokryły freski pędzla Juliana Bucmaniuka. Świątynię „j zamknięto w 1946 r. i przekształcono 2 w magazyn. Po 1992 r. do klasztoru ^^_ wrócili bazylianie. We wschodniej czę-^^* ści miasta, w sąsiedztwie nieistniejącej *g już bramy Lwowskiej, wznosi się trze-2 cia świątynia miasta, dawny kościół -2 i klasztor Dominikanów ufundował/i -§ ny w 1653 r. przez Teofilę z Daniło- g~ wiczów Sobieską- kasztelanowąkra-o kowską, wnuczkę hetmana Stanisława ro Żółkiewskiego, a matkę Jana III Sobiech skiego. Fundacja ta miała upamiętniać ,~; śmierć jej syna Marka, starosty krasno-% Stawskiego, który został zamordowany jo przez Kozaków po bitwie pod Bato-hem w 1652 r